0000501

- 4 -

ną wodę,¹) nadaje jśj natychmiast kolor miśka. Wydobywający się' gwałtem kwas węglany z piwa, selterskićj wody i innych napojów, czyni, że one „robią“, perłują i szumują. To samo z młodziami, zacierem, przy zarabianiu ciasta na chlćb. Kwas węglany wydobywa się w postaci bąbolów.

Natarszy na krćdę winnego octu, albo kwasu solnego, natychmiast kwas węglowy w bąblach pocznie się wydobywać. W naczynie włożyć po-wyższśj mięszaniny, to wydobywający się kwas węglowy niebawem całe napełni naczynie. Będąc cięższym od powietrza, pocznie je wypierać, a kiedy go się rozwinie tyle, że przechodzi ponad brzegi naczynia, wtedy z niego wycieka. Bytność tego kwasu już ze samego zapachu i smaku można poznać. Wpuszczona paląca się świeczka zgaśnie.

W naczynie, w którćm rozwija się gaz węglowego kwasu, wstawić można dwie palące się świćce, jednę wyżćj, drugą niżćj. Dolna pićrwśj zagaśnie, podczas gdy górna jeszcze się pali, aż i do niój gaz dosięgnie.

Para wodna nie jest włeściwćm powietrzem, tylko w powietrzu obficie znajdującemi się drobnemi cząsteczkami wody, tak maleńkiemu, źejich dostrzedz niemożna. Nalać wody w naczynie i postawić w suchćm miejscu, woda niezadługo zginie. Zamieniła sig ona w niewidzialną, parę i zraięszała się z powietrzem.

Te cztćry składowe części zawsze i wszędzie w powietrzu się znajdują. Wszystkie cztćry są niezbędne do utrzymania życia zwierzęcego i roślinnego. , Że jednak kwasoród z węglikiem w bardzo znacznćj znajdują się ilości, przeto zwykle mówimy, że powietrze składa się z ostatnich dwóch pierwiastków i to cztćry części węglika na jednę część kwasorodu, czyli dokładnie na 100 litrów powietrza

węglika...... 79 litrów

kwasorodu .... 21    „

razem 100 litrów.

Kwasu węglowego znajdujemy w powietrzu stósunko bardzo mało. W niejakićj wysokości po nad poziomem morza jest go 4 litry na 10 tysięcy litrów powietrza, czyli '/Wo część. Im jednakże wyżej w górę, tćm kwasu węglowego więcćj, i tak we wysokości 10 tysięcy stóp już go znajduje się dwa razy tyle. Tymczasem kwas węglowy dla roślin jest koniecznie potrzebnym, i pomimo że dla świata zwićrzęcego jest zabijającym, powietrze na powierzchni ziemi bez niego obejść się nie może.

Wiemy, że kwas węglowy jest o połowę cięższy od atmosferycznego powietrza, a zatćm zdawaćby się powinno, że cięższe najżejszćm pły-

1

Jeżeli we flaszkę wpuścimy niegaszonego wapna, potem nalawszy wodą, strząśnicmy i zakorkujemy, to później wapno nierozpuszczone opadnie, a zostanie się czysta, klarowna woda, nasycona wapnem. Ztąd nazwisko; wapienna woda.