196
dłużej, albo w dobrze przewietrzonym pokoju, albo na polu. Samego mleka nie znoszą te dzieci; trzeba je gotować albo z kawą żołędziową, albo ze słodem.
Najskuteczniejszem dla nich silna kawa słodowa czarna bez mleka, zmieszana z miodem; dzieci jedzą ją chętnie i wyglądają przytem wyśmienicie. Trzeba jednakże dawać im co dwie lub trzy godziny po 2 do 4 łyżek. Gdyby nawet przez czas dłuższy nie jadły dzieci nic innego prócz tej kawy słodowej, mimo to wyglądają dobrze, skoro tylko słód gotuje się z miodem.
Zapalenie oczu zdarza się często u dorastającej młodzieży, jak i w starszym wieku. Powodem może być zaziębienie, przeciąg lub przemoknięcie; wywięzuje się zapalenie w głowie, które łatwo rzuca się na oczy. W zapaleniach takich napływ krwi do głowy jest za silny, żyły są przepełnione krwią, a w końcu ogarnia zapalenie całe ciało, oczy jednak cierpią przytem najwięcej. Zapalenie wtedy jest zazwyczaj bardzo bolesne, oczy nadzwyczaj osłabione, narządy cierpią niewymownie, gdyż przez otulanie są rozdelikacone, a lada drobnostka powtórnie wywołuje zapalenie. I w takim razie, zdaniem mojem woda najwłaściwszem jest lekarstwem, gdyż odciąga krew od głowy ku dołowi. Ale głowę należy zostawić wolną, aby powietrze miało przystęp do niej a nie rozpieszczać jej otuleniami. Ludzie jednak, gdy zapadną na zapalenie, zazwyczaj za najpierwszą i najważniejszą rzecz uważają, zawinąć głowę potrójnie lub poczwórnie, przez co w sztuczny sposób coraz więcej krwi ściągają ku górze, czyniąc przez to zapalenie silniejszem i trwalszem. Kto całe swoje ciało dobrze zahartował, ten nie łatwo albo nawet wcale nie nabawi się zapalenia oczu; skoro jednakże ustrój człowieka rozdelikacony, najmniejszy powód sprowadza tę chorobę.
Dziewczyna 24-letnia, miała silnie zapalone oczy. Kazałem jej robić kąpiel ócz co godzinę, w tygodniu raz opaskę krótką, wziąść raz koszlę zamaczaną we wodzie i occie, i dwa razy półkąpiołek. Na głowę nic nie robiła, prócz kąpieli oczu. Szybko ustąpiło zapalenie, a całe ciało wróciło do stanu dobrego. Kąpiel oczu brała tak długo dopóki nie ustąpiło zapalenie.
Także z miodu można zrobić wodę do ócz. Bierze się łyżeczkę od kawy miodu, gotuje się przez 5 minut w ćwierć litra wody, i doskonała woda do ócz gotowa. Miód czyści i wzmacnia, wyciąga zapalenie i uśmierza boleści. Próbowałem mieszać miód ze ziołami, zwykle świeżemi. Mieszanina taka ziół i miodu zwie się maścią na oczy. Skutek jej często nadzwyczajny. W niektórych wypadkach skutkowała ta maść, jak żaden inny środek, którego próbowałem. Zwykle bierze się codziennie z tej maści tak wiele, jak ziarnko jęczmienia, wkłada w oko, to jest, na oko, lub w kąty oczu, a najlepiej pod górną powiekę, tak że maść zostanie w zupełności pod powiekami.
Jak zapalenie oczu, podobnie zdarzają się często zamglenia na oczach, szczególniej u dzieci. Dzieje się wówczas tak, jak kiedy chmury powstają na firmamencie. Z ziemi podnoszą się pary do góry, zbierają się w jakimś miejscu i tworzą obłoki cieńsze lub grubsze. Czasem powstają małe wrzodki na rogówce oka, wrzodki mają przebieg taki, jak każdo inne wrzody, a jak po wrzodach powstaje blizna i czerwona plamka, podobnie i z wyleczonego wrzodu w oku pozostaje blizna. Blizna zajmuje jakąś część rogówki, może jednakże rozszerzyć się i na całą rogówkę niby obłok. Potem dzieje się tak; jak ze słońcem i chmurami. Gdy obłok cienki, widać przez niego słońce, gdy obłok gruby, wtedy już nie widać słońca. Podobnie i oko może przysłonić obłok cienki, a wtedy widać jeszcze ale nie dobrze; może jednakowoż tak gęsty obłok przysłonić oko, że następuje zupełna ślepota. Nigdy nie miałem trudności w usunięciu takich obłoków, chyba że były zupełnie stwardniałe, a skorupy nie można było rozpuścić.
Niedawno przyszła do mnie dziewczyna, która mało co widziała. W niedługim czasie obłoki zostały zupełnie usunięte, a dziewczę widziało jasno i wyraźnie jak pierwej. Leczenie nastąpiło, w sposób w jaki każdą leczę chorobę, przez działanie na całe ciało i na chore części. Jakkolwiek bowiem obłoki takie powstają ze wrzodów, mimo to przez wnikanie chorowitych materyj przez rogówkę, mogą powstać takie zaburzenia. — Mam dlatego przekonanie, że przez działanie na całe ciało uskutecznia się uzdrowienie. Sądzę, że często takie zamglenia, choć ich nie spostrzegany, przydarzają się w ustroju, skoro dostanie