0143

128

WŁODZISŁAW II (ż. AGNIESZKA).

III. 6.

że najwcześniejsza datą jego śmierci mógłby być 30 maja (2 czerwca) 1163 r. Z drugiej jednak strony wiadomo, że jeszcze przed majem r. 1163 nastąpiło pojednanie Bolesława Kędzierzawego z Piastami śląskimi^{1 2}), a zarazem restytucya Śląska; gdy zaś przy restytucyi uwzględnieni zostali tylko synowie Włodzisława II, przeto widoczna, że ten ostatni nie żył już podówczas, w przeciwnym bowiem razie Śląsk jemu, a nie jego synom, byłby został oddany. Gdy tedy już w maju 1163 r. Włodzisław II nie żyje, przeto wyprowadzona poprzednio data 30 maja (2 czerwca) 1163 r. staje się niemożliwą, zaczem i wiarogodność dokumentu z 18 sierpnia 1162 traci na znaczeniu, i trzeba przypuścić, że w istocie w dokumencie tym przez omyłkę, a raczej przez częste na Zachodzie mieszanie obu imion, wymieniono Włodzisława zamiast Bolesława (Wysokiego). A przez to upada jedyny zarzut, jakiby można podnieść przeciw dacie 1159 r., zawartej w najstarszych rocznikach polskich, tem bardziej, że nie dałoby się nawet wytłomaczyć, skąd w nich mogłaby sie wziąć antycypowana wiadomość o śmierci Włodzisława. Datą tą jest zatem niewątpliwie: 30 maja 1159 r.-).

Agnieszka.

W źródłach polskich o pochodzeniu żony Włodzisława różne przechowały się przekazy. Najstarsze z nich, dotykające tej kwestyi, Kadłubek³), opowiada o Włodzisławie, że wygnany z Polski szukał schronienia u cesarza, cuius erut rorore uiorius, i że żądając odeń pomocy, powoływał się na powinowactwo z nim przez żonę {mnyuinis radonem pro tixore ac liberis... allegat). Ponieważ w chwili wygnania Włodzisława panował w Niemczech Konrad III, przeto wynika z Kadłubka, że jego to właśnie siostrą była żona Włodzi-sława. Krom Wielk.⁴) wyraźnie siostrę cesarza Konrada mieni żoną Włodzisława, a na innem miejscu podnosi³;. że zdaniem niektórych kronikarzy (sec and, um guosdum) była to krewna (ęonmngamea) cesarza Henryka. W jaki sposób określano jej stosunek pokrewieństwa do cesarza Henryka, o tem pouczają nas głównie późniejszo źródła śląskie, jako to: Chroń. Pol.^{5 6})), Chrom princ. Pol.^{7 8 9}), Chroń. Sil. abbr. % Kron. o Piotrze Właście³), także Hpom. Wroeł.¹⁰) i Nagr. książ. śląs. ⁿ), tudzież opierający się na tych źródłach Długosz ‘-), nazywając ją córką cesarza Henryka, lub dokładniej jeszcze: córką Henryka IV. Imię, jakie jej kronikarze polscy nadają, brzmi bądź to Agnieszka, jak w Chroń. Pol.¹³), Kron. o Piotrze Włascie¹⁴) i Spom. Wroeł. ’⁵), bądź Krystyna, jak w Chroń, princ. Pol.¹³), a także raz w Chroń. Poj¹⁷). Wreszcie Chroń. Sil. abbr.'H, uwzględniając obie wersyc, podoje, że się nazywała Agnieszką, sire ut alii ferunt. Krystyną; w dalszym jednak ciągu nazywa ją już tylko Krystyną ^Ul). Nagr. książ. śląs. -°) mienią ją znowu Adelajdą.

Żoną Włodzisława nie mogła być córka Henryka IV, ostatnie bowiem małżeństwo Henryka (z Adelajdą czyli Praksedą) rozwiązane zostało przez rozwód jeszcze w r. 1095 -^>l); córka jogo musiałaby się tedy urodzić przed lym czasem, byłaby zatem conajmniej o dwanaście lat starszą od Włodzisława; zresztą wiadomo, że Henryk IV miał córkę Agnieszkę, która wyszła jeszcze r. 1080 za Fryderyka Sztaufa. ks. szwab-skiego, a po jego śmierci 11.05 r. za Leopolda III margr. austryackiego, który zmarł dopiero r. 1143; po tym czasie zaś nic mogło przyjść do skutku małżeństwo jej z Włodzisławem nie tylko już dla znacznej bardzo różnicy wieku, ale także i dlatego, że Włodzisław poprzednio już się był ożenił. Przytoczone powyżej źródła. mówiące o małżeństwie jego z córką Henryka IV, mają tu jednak niewątpliwie na myśli Henryka V, czego dowodzi chociażby ta okoliczność, że łączą je z rzekomym faktem pojmania Henryka, przez Bolesława Krzywoustego, którego wynikiem miało być wymuszenie ręki jego córki dla syna Bolesławowego, Włodzisława

1

Sudendorf, Registrum I. 67. Por. Cohn, Die Verwandschaft der Rtaufer u. Anhalliner w Forach. z. deutsch. Gesch.

2

X. 638. — -) K. 1150 przyjmuje Grotefend, Zur Geneal. u. Gesch. der Bresl. Piasten 57. i Stamuitafeln I. 1; Grilnhageu,

3

Schles. Reg. I. 41. Rok 1162 przyjmują Roepell, Gesch. Pol. I. 362 u\v. 26; Biel owski, Mon. Pol. I. 372. U. 524- uw. 1

4

i 798 nw. 4: Przeździecki, Śladv Bolesławów 106 uw. 1 i in. — ^a) Mon. Pol. II. 366. 371. — 4) Ibid. II. 523. —

5

ibid II. 519. — 6) Ibid. Ili. 628. 644. 646. - 7) Tbid. III. 469. 482. — 8) Ibid. III. 719. - 9) Ibid. Iii. 766. 781. 782. —

6

10) Ibid. III 732. — 11) Ibid. III. 711. — 12) Excerpta e font. incert. ibid. IV. 11 i Iiist. Pol. I. 523. — 13) Mon. Pol.

7

III. 628. 631. — 14) Ibid. Ul. 766. 767. 772. 775. 781. 782. - 15) Ibid. III. 732. - 16) Ibid. III. 469. 482. — 17) Ibid. Ul.

8

046. — 18) Jbid. ni. 7)9. — 19) Ibid. Itl. 720. — 20) ibid. III. 711. — 21) Cohn, Stamuitafeln nr. 19. — 22) Chroń. Pol.

9

Mon. Pol. III. 628; Chroń, princ. Pol. ibid. III. 469; Kron. o Piotrze Wlaście, ibid. III. 765.