0006801

132

pozór i to ostatnie zdanie jest słuszne, ale fizycy, chemicy i anatomi nigdyby sami nie byli w stanie wykonaó tych prac, któremi dziś szczycą się fizyolo-dzy; tak samo z kolei ci ostatni, nie dokonaliby prac hygienicznych, jakkolwiek obok znajomości chemii i fizyki nie zbywa im również na wiadomościach z fizyologii, medycyny i techniki.

Odczyt czwarty.

Powietrze i rośliny.

Jest rzeczą powszechnie wiadomą, że świat ludzki i zwierzęcy opiera swój byt na państwie roślinnem, które z konieczności musiało istnieć wcześniej nim człowiek i zwierzę mogli używać roślin za pokarm dla siebie. Słusznie więc nazywamy niekiedy rośliny dziećmi ziemi. Z drugiej strony jednak często zwykliśmy mówić o naszej matce-ziemi.

Otóż obydwa te wyrażenia nie są ścisłe i weszły w użycie jedynie tylko dla większej obrazowości mowy. Ziemia bezpośrednio ze swego łona nie wydaje ani roślin, ani zwierząt. Każda młoda roślina jest dzieckiem pewnej rośliny macierzystej, podobnie jak człowiek przychodzi na świat z ludzi sobie podobnych. Tylko pożywienie biorą rośliny bezpośrednio z gruntu, powietrza i wody, a chociaż są dziećmi roślin, jednak, jak niemowlęta karmią się nieorganiczną piersią ziemi, nie wytwarzając wszelako innych istot organicznych, jak tylko sobie podobne. Gdyby zatem rośliny posiadały mowę, z większą od nas słusznością miałyby prawo nazywać się dziećmi ziemi.

Jak rośliny biorą dla siebie pokarm z martwej natnry, tak znów człowiek żywi się roślinami lub