0279

262 BOLESŁAW; LESZKO BIAŁY. VI. 3. 4,

byłaby podała określenie: rex Polonie, a nie filius ducis Kazimiri, który to zwrot wskazuje na księcia, zmarłego za życia ojca, rządów jeszcze nie piastującego. Kalend. Krak. stwierdza tedy przekaz przytoczonych na wstępie roczników. Jakkolwiek więc ani Kadłubek ⁴), ani Kron. Wielk.²) nic o tym synie Sprawiedliwego nie wspominają, to jednak nie można wątpić o jego istnieniu. Trafnie pośród synów Kazimierza wyliczają Bolesława: Chroń, princ. Pol.³), Rod. książ. poi.⁴) i Geneal. Płoc.⁵).

Kwestyi daty urodzin Bolesława nie rozwiązuje zapiska Roez. Małop. w kod. Szamot.⁶): 1159 Bo-leslaus filius Kazimiri nascitur, jak powszechnie do niedawna mniemano⁷), albowiem, jak okazaliśmy poprzednio (IV. 6.), w zapisce tej zaszedł błąd, który sprostować należy na: filius Mesconis; dotyczy ona urodzin Bolesława, syna Mieszka Starego ⁸). Podstawę do określenia, przynajmniej w przybliżeniu, daty urodzin niniejszego Bolesława podaje przytoczony poprzednio z roczników szczegół o rodzaju jego śmierci. Jak trafnie podniósł Naruszewicz⁹), »igraszka tego Bolesława okazuje wiek niedojrzałym ale według słusznej uwagi Perlbacha^I0), ścinaniem drzewa nie mogło się zajmować niedorosłe dziecię; przypuścić tedy trzeba, że w chwili śmierci Bolesław był kilkunastoletnim wyrostkiem. Dając mu podówczas około czternastu lat życia, w każdym razie nie o wiele mniej ani więcej, i zestawiając ten fakt z datą jego śmierci 1182 r. (zob. niżej), wypadnie, że urodził się około r. 1168¹¹). Był tedy Bolesław niewątpliwie młodszym od Kazimierza, zmarłego już r. 1167 (VI. 2.), a starszym od dwu innych braci swych, Leszka i Konrada, urodzonych później (VI. 4. 5.). Trafnie tedy Chroń, princ. Pol.¹²) i Rodow. książ. poi.¹³), wyliczając synów Sprawiedliwego, kładą go przed Leszkiem i Konradem; natomiast błędnie Geneal. Płoc.¹⁴) umieszcza Leszka przed Bolesławem.

Jak widzieliśmy poprzednio, datę jego śmierci zapisał Rocz. kap. krak. pod r. 1182, Rocz. Tras., Rocz. Sędz. i Rocz. Małop pod r. 1183, Rodow. książ. poi. pod r. 1184. Do daty tego ostatniego źródła nie można przywiązywać wagi, jest ono bowiem pod względem chronologii wielce bałamutnem, a zachodzić może tylko wątpliwość co do wyboru pomiędzy datami 1182 i 1183 r. Jakkolwiek ta ostatnia poświadczoną jest większą ilością źródeł, to jednak nie sądzę, iżby zasługiwała na pierwszeństwo; wiadomo bowiem, iż rzeczone roczniki zostają do siebie w ścisłym stosunku pokrewieństwa, tak że kilkakrotną datę 1183 r. sprowadzić należy do wspólnego źródła. W każdym razie przekaz Rocz. kap. krak. jest najstarszym, jaki w ogóle o tern zdarzeniu posiadamy, i dlatego należy mu dać pierwszeństwo przed innymi¹⁵).

Dzień śmierci podaje przytoczona poprzednio zapiska Kalend. Krak.¹⁽ⁱ) pod datą 16 kwietnia.

4. Leszko Biały.

Jako syn Kazimierza Sprawiedliwego poświadczony u Kadłubka¹⁷), w Rocz. kap. krak.¹⁸) i wielu późniejszych źródłach kronikarskich i rocznikarskich. Także dokument patryarchy Monacha ^1S) mieni go synem Kazimierza i Heleny.

Przydomek Biały (Albus) pojawia się w^T Rocz. Franc. krak.²⁰), w Kron. Wielk.²¹), w Chroń, princ. Pol.²²) i w Pocz. król. poi.²³). Liczbę porządkową ąuartus, nadaną mu w Chroń, princ. Pol.²¹), tłomaczy podanie o trzech Leszkach przedhistorycznych.

W^Tyraźną datę urodzin Leszka podaje pierwszy dopiero Długosz²⁵), wzmiankując o jego ślubie pod rzekomą datą 1220 r., w którym to czasie według tegoż kronikarza miał mieć 28 lat życia²⁶); wypadłoby

1) Mon. Pol. II. 429. — 2) Ibid. II. 529. — 3) Ibid. III. 541. — 4) Ibid. III. 282. — 5) Ibid. V. 993. — 6) Ibid. III. 157. — 7) Tak Naruszewicz, Hist. nar. poi. III. 51 uw. 1 (z przesunięciem daty o dziesięć lat później, 1169 r.); Wagi-lewicz, Geneal. 60; Linniczenko, Wzaimn. otnosz. 64. — 8) Por. też Perlbach, Preuss.-Poln. Stud. I. 13. — 9) Hist. nar. poi. III. 51 uw. 1. — 10) Preuss-Poln. Stud. I. 13. — U) Tak przyjmuje też trafnie Perlbach, ibid. I. 13. — 12) Mon. Pol. III. 541. — 13) Ibid. III. 282. — 14) Ibid. V. 993. — 15) Taką datę przujmuje trafnie Smolka, Mieszko Stary 359 i uw. 73;. datę 1183 r. przyjmują Naruszewicz, Hist. nar. poi. III. 51 uw. 1; Wagilewicz, Geneal. 60; Perlbach, Preuss.-Poln. Stud. I. 13; Kętrzyński, Stud. nad dokum. XII w. 60. — 10) Mon. Pol. II. 919. — 1”) Ibid. II. 429. — 18) Ibid. U. 800. — 19) Kod. dy pl. Wielk. III. nr. 2020.— 20) Mon. Pol. III. 46.— 21) Ibid. II. 539. — 22) ibid. III. 541. — 23) Ibid. III. 294. — 24) Ibid. III. 483. — 25) Hist. Pol. II. 209. — 26) Duo de triginta antios kabentem; nie: duo et triginta, jak mylnie stało w wydaniu dobromilskiem Długosza.