0471

448

Fizyka kuli ziemskiej.

Hamburg .    .    .    5,1    godzin

Cuxhafen .    .    .    1.1    ,,

Bremerhafen    .    .    1,8    „

Helgoland .    .    .    il,o

Londyn ....    2,7    „

Kajenna    ....    3,5    godzin

Cherbourg ...    7,8

Brest.....3,7

Kadyks    ....    1,2

Lizbona    ....    4,0    „

Pomimo tak znacznych różnic wzdłuż wybrzeża, w tern samem miejscu pozostaje czas portowy niezmienny, o czem przekonały obserwacje, prowadzone od dziesiątków lat. Na kartach morskich czas portowy zawsze się zaznacza dla potrzeb żeglugi. Podobnież i wysokości przypływu okazują w różnych miejscach uderzające różnice, jak widzimy z następującego zestawienia:

Miejsce	Wysokość przypływu	Miejsce	Wysdkość przy pływu
Wyspy Hawajskie.	. 0,3 metra	Wyspa Wiglit .	. 3 8 metra
Tahiti . .	• 0,5 „	Southhampton .	. 4,o	*
Wyspy Fidżi. . . .	■ 1,3 „	Christchurch .	1,5	„
Św. Helena . . . .	. 1,0 „	Brighton . . .	. 0,0	„
Wyspy Azorskie .	- 2,0	Hastings .	. 7,3	„
Bordeaux.....	• 4.3 „	Liverpool	. 84
Brest. . .	. 5,8 „	Bristol .	9,6
Boulogne . . . .	7,7 „	Newport	. 11,6	*
Dieppe ......	■ 8,2	Aberdeen.....	. 3,7	„
Jersey . . ,	. 9,6 „	Wyspy Szetlandzkie .	. 2,0	„
St. Mało. . \ .	. 11,0 „	Londyn......	. 6,3
Blissingen . . .	4,6 „	Do\ er......	. 5,7
Ostenda ....	. 5,2 „ Calais......		. 5,9	„

Szczególnego wszakże wzmożenia doznają objawy przypływu w tych miejscach, gdzie zbiegają się fale przybywające z dwóch różnych stron, jak w morzu Irlandzkiem (ocean Atlantycki północny i zachodni) albo w cieśninie Magielańskiej (ocean Spokojny i Atlantycki). Powstają tam przypływy ogromnej wysokości, które np w zatoce Fundy (Anglja) i w zatoce St. - Cruz (cieśnina Magielańska) dosięgają wyniosłości 20 metrów i więcej.

Gdy fale przypływów morskich wstępują do ujść rzecznych lub do wązkich cieśnin, powstają prądy, które podczas przypływu skierowane są ku lądowi, podczas odpływu zaś w stronę morza. Posuwając się w górę rzeki, napotyka fala przypływu dno jej coraz płytsze, łożysko jej coraz węższe, a nadto coraz silniejszy opór wody rzecznej; w takim razie wzmaga się niesłychanie wysokość i siła wdzierającej się fali przypływu, wywo-łując pieniące się i szumiące bałwany wodne. Przy ujściu Amazonki podczas przypływów wysokich podnoszą się ogromne fale, zwane tam „poro-roka“, których prądy uczuwać się dają przeszło na 300 kilometrów w górę rzeki; do w ysokości prawdę 5 metrów wznosi się potężny w^rał wodny, jakby mur zalegający całą szerokość rzeki, który z ogłuszającą wrzawą posuwa się naprzód, zmiatając przed sobą wszelkie zawady.