0561

019

Fizyka kuli ziemskiej.

zbudował nawet przyrząd mechaniczny, który po nastawieniu według stanu barometru i kierunku wiatru wskazuje żeglarzowi najkorzystniejsze położenie okrętu. Wprawni kapitanowie tak dokładnie znają wiry występujące na oceanie Południowym i tak skutecznie umieją z nich korzystać, że płynąc po brzegu cyklonów z wiatrami szczególnie korzystnemi, umieją znacznie skrócić podróż do Indji i Australji.

Trąba wodna,

obserwowana w 1858 r. pod Kbmgsw inter na Henie.

Na morzu otwartem oczywiście żeglarz sam układać musi prognozy pogody, by okręt swój jak najbezpieczniej i najszybciej prowadził, ale na wybrzeżach ustanowione są osobne urzędy meteorologiczne, których zadaniem jest bezustanne czuwanie nad stanem pogody, by w razie potrzeby rozsyłać mogły ostrzeżenia do portów i innych punktów nadbrzeżnych.

Jest to dla bezpieczeństwa żeglugi rzecz niezbędnie potrzebna, a ostrzeżenia takie ocalają rocznie mnóstwo żywotów ludzkich i kosztowne ładunki okrętów, w pobliżu bowiem brzegów , gdzie nad morzem i pod niem grożą zdradzieckie skały i rozpościerają się wszędzie mielizny, wszystkie wiatry, wzmagające się do potęgi burz i orkanów, nader łatwo mogą sprowadzać

klęski. Dlatego ze stacji centralnej rozsyłają się drogą telegraficzną zawiadomienia do ustanowionych na wybrzeżach punktów, gdzie według tego wywieszają się umówione sygnały, które przybywającym i odpływającym statkom zwiastują kierunek i siłę burzy. Widzimy więc, jak wzrost znajomości ruchów atmosferycznych prowadzi bezpośrednio do zbawiennych korzyści dla człowieka.

W zakończeniu tych rozważań o objawach i zmianach w powłoce po- żegluga wietrznej planety naszej wspomnimy jeszcze w kilku słowach o żegludze ^{p0WI lrzna} powietrznej czyli aeronautyce, o tej zatem dziedzinie atmosferologji stosowanej, która od najdawniejszych czasów ludzi zaprzątała i budziła zawsze