0929DRUK00001785

273

REFRAKCJA ASTRONOMICZNA

tych wzorów oblicza się tablice refrakcji, z których w sposób dogodny potrzebną wartość refrakcji otrzymać można. Tablice refrakcji składają się zawsze z dwóch części: 1) z tablic refrakcji średniej, obliczonych dla pewnego specjalnego stanu atmosfery i przy określonych założeniach co do położenia miejsca obserwacji, i 2) z tablic poprawkowych, pozwolających znaleźć refrakcję prawdziwą w dowolnie połoźonem miejscu obserwacji przy każdym innym stanie atmosfery.

Układ, który nadaje się tablicom refrakcji, bywa rozmaity

1    znajduje się zwykle w ścisłym związku z teorją, która jest podstawą tablic. Najbardziej rozpowszechnione tablice refrakcji są następujące.

1. Tablice Bessla. W teorji refrakcji Bessla występują

2    stale a₀ i [i₀, z których pierwsza odpowiada co do fizycznego znaczenia stałej refrakcji a, występującej w wyłożonej teorji, druga zaś odpowiada stałej f tej teorji w tern znaczeniu, że występuje ona we wzorze, wyrażającym przyjętą przez Bessla zależność pomiędzy temperaturą warstwy atmosferycznej a odległością jej od powierzchni ziemi. Jak widzieliśmy w ustępie 53, Bessel przyjmuje tę zależność w postaci wzoru

\Ą-aT

l+«T₀

Wartość refrakcji w teorji Bessla otrzymuje się, jako funkcję odległości zenitalnej pozornej s', z pewnego szeregu, wynikającego z teorji, przyczem wartości stałych zostały tak określone, aby odpowiadające im wartości refrakcji były w zgodzie z obserwacjami B r a d l e y a, wykonanemi w łatach 1750—1762. Stała a₀ zależna jest od ciśnienia i temperatury powietrza, stała J3₀ tylko od temperatury.

Bessel oblicza refrakcję średnią, przyjmując temperaturę 50° według termometru, używanego przez B r a d 1 e y a, która odpowiada 48°.75 F, oraz ciśnienie 29.6 cali angielskich. Jest to według oznaczeń dzisiaj stosowanych temperatura -}- 9°.3 C. i ciśnienie 751-7mm. Wartości stałych, przyjęte przez Bessla, są

a₀ = 57".538, (3₀ = 745.747.

Astronomia sferyczna.

18