0929DRUK00001703

491

ASTRONOMICZNA RACHUBA CZASU

Jest to wzór, różniący się od wzoru, podanego w ustępie 26, tylko o wyraz Kimury, który od spólrzędnych geograf icz-nych jest niezależny.

Naturalnie a cos_p posiada w danej chwili wartoś® bezwzględnie równe, lecz z przeeiwnemi znakami, w miejscach, których długości różnią się o 180°, a równa sić zeru, gdy długość X = l ■+ 90°. Ta zależność odchyleń od długości geograficznej jest dowodem, że zmiany szerokości i zboczeń są skutkiem ruchu osi momentalnej obrotu ziemi wewnątrz ziemi. Że zależność taka istnieje, wypływa to ze spostrzeżeń, dokonywanych na stosownie obranych stacjaęłrf .

Wzór (h) określa kąt godzinny gwiazdy w chwili prawdziwej kulminacji, liczony od średniego południka. Oznaczmy przez w₀ okres czasu, który upływa między dwoma kolcjnemi przejściami gwiazdy przez południk momentalny, a przez aą okres czasu, upływający między dwoma kolejnemi przejściami gwiazdy przez południk średni; jeżeli jeszcze przez dx rozumieć będziemy zmianę wartości kąta x w czasie u>₀, to jest

w₀ = oą —|— dx.

Z badań teoretycznych wynika, że w₀ jest okresem stałym '); wzór powyższy wyraża zatem, że okres u>₀ = w, -)- dx podlega takim samym zmianom jak dx. Przyjmując wartość o w okresie w₀ za stalą, otrzymujemy ze wzoru (li)

dx = a

cos®

sinSff — yff

ooę f,„ sin o_m ’

(i)

gdzie dp, oznacza zmianę kąta p w czasje w₀.

Zorjentujmy się Co do wartości tej zmiany dx. Według Cli and I era okres wahań oai momentalnej w^Tynosi około 14 miesięcy, czyli w przybliżeniu 420 w₀ (ust. 26), a że największa „    2 TC 1

wartość a wynosi 0.2, więc dy> = 420 ⁼g7 ^oraz

dx = 0^S.0002 cos^

sin(y,„—pa.) cos cp_m cos h„,'

Cl)

*) Pomijamy w tetfi rozważaniu wnioski, wypływające z wiekowego przyspieszenia księżyca.