0929DRUK00001705

493

ASTRONOMICZNA RACHUBA CZASU

spowodowane przez precesję, sprawiają, źe doba sidłania podlega nietylko zmianom wiekowym, ale i perjodycznym; co więcej, ponieważ wartość zmiany a, Spowodowanej przez precesję, zmienia się wraz z 8, więc wadzimy, źe długość doby stellarnej zależy też od spólrzędny$i gwiazdy, któraby celem wyznaczenia długości tej doby była obserwowana.

Z tych powodów doba- stellarna nie została obrana za jednostkę czasu, jakkolwiek w praktyce identyfikuje się ją często z dobą gwiazdowy, od której tylko bardzo mało się różni. Za jednostkę czasu przyjętą została doba gwiazdowa, której ścisłą definicję obecnie podać możemy.

Kąt godzinny 0 punktu wiosennego wzrasta w sposób, niezależny od spółrzędnych gwiazd. <3 dyby punkt wiosenny nie zmieniał swego położenia na niebie, to kąt 0 wzrastałby z taką samą pirędkośpim z jaką odbyw^xa się obrót ziemi dokoła osi. W rzeczywistości zaś punkt wiosenny przesuwni się na rów-niku i ruch jego składa się z dwóch części: 1) z części, wzrastającej proporcjonalnie do' czasu, t. j. precestyjnej, i 2) z części perjodycznej, t. j. nutacyjnej. Wskutek tęgo kąt godzinny punktu wiosennego 0 nie wzrasta proporcjonalnie do ijzasu. Znajdźmy ogólny w^rzór na 0.

Gdy oznaczymy cpa>₀ = 360°, znaczy to, że w jednostce cząyu ziemia obraca się dokoła swej o$i o kąt cp, i źe w takich jednostkach w^Tyraźony jest okręs w₀. Oznaczmy przez 0_o kąt godzinny punktu wiosennego w epoce t₀ i znajdźmy jego wnartość 0 w epoce t.

Gdy wyrazimy odstęp czasu t—1₀ w tych samych jednostkach ozasu, co w₀, to oczywiście kąt godzinny punktu wiosennego wzrasta przedew^rszystkiem o kąt cp (ił—i₀) waskutek obrotu ziemi; dalej wiemy z ustępu 97, źe wzrasta on w tym samym czasie o kąt £+g₀ z powodu pręsćsji; wreszcie wartość jego zmienia" stę w tym czasie także wskutek nutapji. Wartość przesunięcia nutacyjnego .otrzymamy, gdy w drugim ze w zorów^r ■ £3,ó9) położymy 8 = 0°; wynosi ono ^>ooss_W), gdzie przez s,„ należy rozumieć śęrdnią pochyły.ść ekliptyki w epoce t, a p oznacza sumę wvyrazów Zp, obliczoną według wzoru (233) dla epoki t. Jest zatem

(274)

⁰ = °o + ? (t— t₀) + s -f Co ~Vf> cos z_m.