94291701

FIZYOLOGIA UKŁADU KRWIONOŚNEGO 101

ciej odbywa się ruch cieczy, tem ta różnica poziomów staje się większa. Dzieje się to z kilku powodów: 1) Ruch cieczy w rurce A w punkcie zgięcia rury musi zmienić swój kierunek; niektóre więc cząsteczki zamieniają swoją energię ruchu w energię poten-cyalną, w ciśnienie, które podnosi poziom w ramieniu c; odwrotnie w rurze b cząsteczki, posiadające pewną szybkość, będą wskutek lepkości unosiły część cząsteczek z rurki d. Drugim warunkiem tej różnicy jest okoliczność, że rurka c ze względu na kierunek prądu leży wyżej niż d, już z tego samego więc powodu ciśnienie w rurce c musi być wyższe, aniżeli w d; w obu jednak przypadkach różnica ciśnień jest przedewszystkiem zależną od szybkości, jest ona funkc.yą szybkości i podobnie jak w rurkach Pitota, znanych w hydraulice, może służyć do oznaczenia szybkości ruchu krwi. Ażeby mieć tę szybkość oznaczoną w milimetrach, potrzeba za pomocą doświadczeń wstępnych aparat skalibrować, t. j. z jednej strony dokładnie wymierzyć różnicę poziomów cieczy w manometrze, a z drugiej — ilości cieczy przepływającej przez rurkę w jednostce czasu. Cieczą tą, o ile idzie o badanie krwi, musi być krew odwłókniona tego samego gatunku zwierząt i ogrzana do temperatury ciała. Dla ustanowienia zależności między ilością przepływającej cieczy, a różnicą poziomów w manometrze różniczkowym, wystarczy uskutecznić dokładnie kilka pomiarów i wykreślić krzywą dla każdej ka-niulki; krzywe takie są przedstawione na ryc. 50.

Oznaczenie różnicy poziomów wprost z obserwacyi manometrów jednakże możliwe jest tylko w przypadku, gdy ruch cieczy jest stały lub przedstawia nieznaczne wahania, lecz oznaczenie takie staje się zupełnie niemożliwem, jeżeli szybkość wciąż się zmienia, a tembardziej, jeśli przytem zmienia się także ciśnienie, w takim bowiem razie przy ciągłem wahaniu się poziomów, okiem tej różnicy w żaden sposób ocenić nie można. Wobec nieznacznej różnicy poziomów cieczy w manometrze, niepodobna użyć także żadnego ze sposobów graficznych, ponieważ dla wprawienia w ruch tego rodzaju aparatów, choćby nawet najczulszych, zawsze potrzeba pewnej siły, której różnica poziomów dostarczyć nie może. Tu może być zastosowany tylko taki sposób, który nie wymaga użycia na zapisywanie najmniejszej nawet straty siły. Tego rodzaju sposób posiadamy w fotografii. Zauważyłem już wyżej, mówiąc o manometrze żylnym, że w rurkach o małej średnicy, powierzchnia cieczy jest wklęsłą, zwróciłem uwagę także na to, że jeżeli taką rurkę