94293701

FIZYOLOGIA UKŁADU KRWIONOŚNEGO 121

spadek ciśnienia w układzie tętniczym niekiedy do wysokości 20 mm. Hg. Podrażnienie dolnych odcinków rdzenia za pomocą prądu indukcyjnego zupełnie podobnie, jak podrażnienie nerwów, wywołuje zwężenie naczyń we wszystkich tych okolicach, które otrzymują nerwy od rdzenia poniżej miejsca podrażnienia. Jednocześnie ciśnienie się wzmaga w tętnicach, szczególnie wtedy, gdy drażnimy górną część rdzenia.

Wypada jednakże zaznaczyć, że efekt ten wywołuje tylko podrażnienie elektryczne, jeżeli drażnimy mechanicznie przez pociąganie rdzenia, lub nerwów, uciskanie, lub częste nacinanie ostrą brzytwą (Goltz), to otrzymujemy z reguły jeszcze większe rozszerzenie naczyń w okolicach, połączonych z drażnioną częścią rdzenia.

Jeżeli u zupełnie zdrowego zwierzęcia dokonamy przecięcia osi mózgo-rdzeniowej ponad rdzeniem przedłużonym, unikając silniejszego krwotoku, nie zauważymy żadnej wybitnej zmiany w stanie naczyń krwionośnych, ani w ciśnieniu krwi.

Zestawiając wszystkie powyższe spostrzeżenia razem, musimy przyjść do wniosku, że mechanizm centralny, który zapomocą nerwów działa na naczynia i powoduje ich zwężenie, musi leżeć gdzieś w okolicy rdzenia przedłużonego, ponieważ przecięcie pod rdzeniem przedłużonym niszczy działanie tego mechanizmu, podczas gdy przecięcie nad rdzeniem nie wywiera na naczynia żadnego wpływu. | Nadto, ponieważ przecięcie nerwów jak również rdzenia poniżej rdzenia przedłużonego, wywołuje rozszerzenie naczyń, z tego więc faktu musimy wnioskować, że naczynia do przecięcia były skurczone, a ponieważ mięśnie samoistnie kurczyć się nie mogą, więc oczywiście musiały być podniecane zapomocą nerwów, podniety te zaś musiały wychodzić z jakichś ośrodków nerwowych. Nerwy te i ośrodki, wywołujące zwężenie naczyń będziemy nazywali nerwami i ośrodkami zwężającymi naczynia¹).

Fakt, że przecięcie nerwów lub rdzenia zawsze pociąga za sobą rozszerzenie naczyń, wskazuje, że ośrodki nerwów naczynio-w ych znajdujące się, jak powiedzieliśmy wyżej, w rdzeniu prze-

*) U bardzo wielu autorów i w wielu podręcznikach nerwy i ośrodki te są nazywane nerwami i ośrodkami naczynioruchowymi (casomotores). W przedstawieniu niniejszem unikałem tej nazwy z trzech powodów: po l-sze dlatego, że nazwą tą niektórzy autorowie obejmują i nerwy rozszerzające naczynia, które jak będziemy widzieli niżej, z ruchem naczyń nie mają nic wspólnego; powtóre, że wyraz naczyniom eh owy nasuwa myśl, że tu mamy do czynie-