94293501

FIZYOLOGIA UKŁADU KRWIONOŚNEGO 119

ści ocenienia, w jakiej okolicy te zmiany występują i dlatego nie mogą służyć do oznaczenia zmian lokalnych*

Nerwy zwężające naczynia.

Najdogodniejszym objektem do badania stanu naczyń jest ucho królika. Jeżeli nastawimy uszy królika na światło i pozostawiwszy zwierzę w zupełnym spokoju, będziemy obserwowali naczynia na uchu, przedewszystkiem zauważymy, że one nie pozostają stale w jednym i tymsamym stanie, lecz że przeciwnie, co pewien czas zmieniają swoją grubość: rozszerzają się i wywołują zaczerwienienie ucha, lub zwężają się do zupełnego zaniku, przyczem ucho staje się zupełnie blade. To zwężanie i rozszerzanie się występuje najwyraźniej na środkowej tętnicy ucha i na odchodzących od niej gałązkach. Wszelkie, chociażby najlżejsze podrażnienia zwierzęcia: dmuchanie, szczypanie łapek, dotykanie lub głaskanie skóry, podawanie chloroformu i t. p. po krótszym lub dłuższym okresie utajonym, wywołują zmiany w stanie naczyń, polegające na ich zwężeniu lub rozszerzeniu. Podrażnienie silne, a szczególnie bolesne, zwykle wywołuje rozszerzenie naczyń, a odwrotnie, podrażnienia słabe wywołują z reguły zwężenie naczyń. Fakt, że naczynia u zwierzęcia prawidłowego, nawet niezależnie od wszelkich wpływów, przedstawiają wciąż powtarzające się zmiany światła, oraz że zmiany te powstają także wskutek wszelkich działań na powierzchnię czuciową, niezbicie wskazuje, że stan naczyń zależy od układu nerwowego.

Ażeby wynaleźć drogi, któremi przebiegają nerwy, dochodzące do danej okolicy, musimy oczywiście naczynia tej okolicy oddzielić przedewszystkiem od układu centralnego. I rzeczywiście, jeżeli, jak to już widzieliśmy wyżej, przetniemy nerw sympatyczny na szyi królika, zauważymy, że naczynia w uchu po tej samej stronie znacznie się rozszerzają i automatycznych zmian, któreśmy widzieli poprzednio, w tym samym stopniu już nie wykazują. Jeżeli następnie podrażnimy koniec górny obwodowy (idący ku głowie) tegoż nerwu sympatycznego prądem indukcyjnym, naczynia ucha się zwężają, i jeżeli podrażnienie jest dostatecznie silne, zostają doprowadzone prawie do zupełnego zamknięcia się. Ucho przedstawia się trupio blade. Gdy przestajemy drażnić, ucho z początku przez jakiś czas pozostaje blade, lecz po krótkim czasie następuje ponowne rozszerzenie, które pozostaje. Powtarzając podobne doświadczenia