94292201

206 JAKÓB PARNAS

i gady, żyć na koszt pochłoniętego fiz3^Tcznie we krwi tlenu: wynika to z nieszkodliwości tlenku węgla dla nich.

U ryb, żyjących w wodach mulistych, spotykamy obok oddychania skrzelowego i skórnego jeszcze oddychanie jpomocnicze jelitami: tak n. p. u piskorza. Część jelita pozbawiona kosmków jest obficie unaczyniona i wyścielona płaskim nabłonkiem; w niej to odbywa się wymiana między krwią a połkniętem na powierzchni wody powietrzem.

Żyjące w wodzie bezkręgowe oddychają powierzchnią ciała i skrzelami; przemiana materyi oddechowa jest u nich o wiele mniejsza, aniżeli u ogółu kręgowców; temu odpowiada mała pojemność krwi dla tlenu przeważnie brak zupełnie we krwi połączeń, wiążących chemicznie tlen. Tylko u głowonogów zawierających he-mocyaninę (błękitny barwik oddechowy, zawierający miedź) i doskonale rozwinięte skrzela tworzą narząd oddechowy o sprawności równie wielkiej, jak u ryb.

O chemizmie oddychania dychawkowego nie wiemy nic.

Zupełny brak oddychania tlenem spotykamy tylko u glist pa- (( sożytniczych, jedynych między zwierzętami beztlenowców.