94297001

354 K. I*ANRK

wprowadzeniu dużej ilości płynów wskutek podniesienia ciśnienia krwi bądźto w całym ustroju, bądź też w zakresie krążenia nerki, przy skurczu naczyń krwionośnych skóry, n. p. skutkiem oziębienia, pewnych stanów psychicznych, jak wreszcie obecności we krwi ciał, pobudzających wydzielanie moczu, jak mocznik, cukier, kofeina i t. p.

U zwierząt ilość moczu podlega także znacznym wahaniom, zależnie od ilości wprowadzonej i wydalonej wody, względnie od zawartości w^rody w karmie. Zależy ona także od temperatury zewnętrznej, zwiększa się w zimnem otoczeniu, zmniejsza się w ciepłem, dlatego też u człowieka i zwierząt ilość moczu w lecie bywa mniej obfitą, niż w zimie.

Ciężar gatunkowy moczu zależy od ilości i jakości ciał urga-nicznych i nieorganicznych zawartych w roztworze, w szczególności od zawartości mocznika i soli kuchennej, jak niemniej od ilości wydalanej drogą moczu wody. Obfity dowóz płynów obniża ciężar gatunkowy, przyjęcie większej ilości pokarmów stałych, względnie utrata wody inną drogą (przewodem pokarmowym lub skórą), podwyższa go odpowiednio.

Ciężar gatunkowy moczu normalnego wynosi zazwyczaj 1015 do 1022, waha jednak w szerokich granicach: między 1002—1030, przyczem nadmienić trzeba, że gęstość moczu, oddanego w różnej porze (mocz z dnia i nocy), bywa niekiedy bardzo różna.

Oznaczenie ciężaru gatunkowego dokonywa się przy pomocy areometrów (urometrów), dokładniej zapomocą pyknometru lub wagi hydrostatycznej.

SkręcalnOŚĆ moczu. Mocz jest cieczą optycznie czynną, skręca mianowicie płaszczyznę polaryzacyi w lewo. Lewoskrętność tę powodują ślady kwasu glukoronowego i ciał białkowych. Oprócz tego znachodzą się w moczu także ślady prawoskrętnego cukru, jednakże w takiej zawartości, że lewoskrętność przeważa. Jest ona atoli bardzo nieznaczna, gd^ ż wynosi zaledwo — (M)5⁰.

Obniżenie punktu zamarzania moczu waha w się warunkach normalnych w dość znacznych granicach. Na podstawie licznych oznaczeń wynosi przeciętnie dla moczu mieszanego A =— 10 do — 2'5°. Drobinowe zagęszczenie moczu zależy głównie od przyjętych pokarmów, w szczególności od stosunku doprowadzonej wody i soli, od nasilenia przemiany materyi, wydzielonej wody, jak niemniej sprawności nerek.