historia sztukia601

DZIAŁ PIERWSZY

SZTUKA STAROCHRZEŚCIJAŃSKA

\A/ dziele, przedstawiającem dzieje sztuki nowszej, sztuka staro* T ▼ chrześcijańska nie może zajmować nas sama przez się. Intere* saje nas ona tylko o tyle, o ile tworzy podstawę sztuki średnio* siecznej, nie stanowiąc jej początku. Badamy, czem jest sztuka staro* chrześcijańska w puściżnie, jaką późny antyk pozostawia młodej, dopie* to tworzącej się sztuce; następnie, jakie zapowiadają się w niej nowe pierwiastki, czy się zapowiadają, i kiedy, i w jakiej mierze sztuka sta* "ochrześcijańska stanowi przejście od rozwoju sztuki starożytnej do roz* woju sztuki nowszej.

HELLENISTYCZNA DEKORACJA ŚCIENNA

Rozpowszechnienie się chrześcijaństwa w państwie rzymskiem. Prześladowanie chrześcijan za Nerona (54—68), Domicjana (81—96), Dioklecjana (284—305). Usystematyzowanie nauki chrześcijańskiej przez Ojców Kościoła.

Najdawniejszemi zabytkami sztuki chrześcijańskiej są malowidła kata= kumb. Zachowały się one przeważnie w katakumbach rzymskich. Prócz nich wchodzą w rachubę, nietyle dla historji malarstwa starochrześcijań* skiego, ile dla poznania budowy katakumb, grobowce Neapolu, Sardynji, Sycylji, Egiptu i Azji Mniejszej. W związku z katakumbami, czyłi pod'-riemnemi cmentarzyskami chrześcijańskiemi musimy wyzbyć się myśli, jakoby były one schroniskami pierwszych chrześcijan, zmuszonych do unikania światła dziennego. Musimy wstąpić w nie bez sentymental* nych wyobrażeń o niesamowitych, budzących lęk ciemnicach, o głębokich kryjówkach i podobnych do labiryntów korytarzach. Chowanie zmarłych w pomieszczeniach podziemnych istniało już u pogan, do jego roz^o* wszechnienia przyczynił się zwyczaj żydowski grzebania ciał, pozostający, podobnie jak mumifikacja egipska, w przeciwieństwie do pogańskiego palenia zwłok. Pobudką do tego sposobu chowania były wyobrażenia o zmartwychwstaniu i przeniesieniu się cielesnem na tamten świat. Powyższe cmentarze podziemne składały się z większych, podobnych do izb pomieszczeń i łączących je korytarzy. Z początku były to gro* bowce rodzinne, w których miejsce pochowania nieboszczyka oznaczano przy pomocy prostokątnej lub okrągłej wnęki. Trumnę wykuwano w ka* mienistej glebie. Później pomieszczenie rozszerzano; powstawał grobo*