KSE9262 II L02

280

kiewska .spoinie z synem chcąc uczcić żałosną pamięć zgonu wielkiego męża, rozkazała wznieść na tein samem miejscu, gdzie poległ, pomnik z kamieni;, ciosowego, który dotrwał aż do naszych czasów. Napisy na marmurze (1), chciwość barbarzyńska zniszczyła, czas mu nawet zagroził ruiną, ale tradycya ludu miejscowego do dziś dnia niezaprzeczone świadectwo przekazała potomności o tej szacownej pamiątce, po wielkim wojowniku, który padł ofiarą niedołężnych widoków Zygmunta, i niecnej zawiści lekkomyślnych towarzyszów broni. Inne zarzuty, jeżeliby jakie historya mogła uczynić Żółkiewskiemu co do obrotów wojennych w^t te wypiawie, są prostym skutkiem tamtych błędów i nie mogą zmniejszyć świetności tylu przesławnych czynów^{1 2} bohatera, i wiekopomnych zasług jego dla kraju!

Zakończemy powieść naszą słowami Tomasza Zamojskiego wojewody Kijowskiego, który pkładając Zygmuntów. III na sejmie Alaiszawskim r. 1621, pieczęć i buławę koronną po rycerskim zgonie szwagra swego hetmana Żółkiewskiego, tak ostatnie jego czyny pamięci potomnych przekazywał (2).    »Nie przegrała ta buława

1

   Mieszkańcy wsi w okolicy pomnika znajdujących się, powiadają: „że wielka tablica marmurowa z napisem, zlotemi literami wy-rytemi, była umieszczona w wydrążeniu słupa pomnikowego dotąd widocznem, ale około r. 18 30 jacyś szkodnicy ją wyłupa-li.” Pomnik ten o któryir piórwsza wzmianka zuajduje się w Dzienniku Wileńskim z r. 1830, stał niegdyś przy drodze z Multan do granic Polskich wiodącój; a dziś oddalony na wiorstę od głównego traktu z Kiszeniewa do Mohilewa nad Dniestrem prowadzącego, jest w okolicy należącej do powiatu So-rockiego w obwodzie Bessarabskim. Starowolski w dziele swo-jem: „Monumentu tSarmatorum" zachował nam cały napis jaki się znajdował na pomniku Żółkiewskiego. Ob. w dodatkach pod Nr. 10.

2

   Mowa ta Zamojskiego ważna i ciekawa, w której zgon Żółkiewskiego porównywa zręcznie ze zgonem Pawła Emiliusza wodza