Magazyn6

6001

152

AMNESTJA

rze. Przestępstwo ciągłe winno i tutaj uchodzić za jedność.

Zarówno ułaskawienie sensu stricto jak i abolicja uchylają jedynie karalność, nie niweczą natomiast samego czynu przestępnego. Czyn ten może więc uzasadniać zastosowanie przepisów o recydywie, podobnie może uzasadniać t. zw. przestępstwo zbiorowe (zawodowe, z rzemiosła, z na-wyknienia), a wreszcie może być brany pod uwagę przy wymiarze kary. Te same wnioski należałoby wyprowadzić w odniesieniu do amnestji. W nauce atoli jest to kwestja sporna. Gdy jedni przyznają amnestji takie same skutki jak ułaskawieniu i abolicji, inni, odwrotnie, uważają, że amnestja niweczy jednocześnie prawne istnienie (byt) przestępstwa, tak, że przestępstwo to nie wchodzi więcej w rachubę ani dla karalności uczestnika ani też dla obliczenia recydywy (tak w szczególności Wachen-f e 1 d, w Encyklopedji Holtzendorff-Kohler, t. V 1914 44); wreszcie są zdania, które uważają za rozstrzygającą w tej mierze wolę ustawodawcy: od ustawodawcy zależy, czy amnestja ma mieć tylko skutki prawno-procesowe, czy też także skutki prawno-materjalne; w razie wątpliwości zaś stanowi amnestja przeszkodę procesową (Luwe-Rosenberg op. cit. 1202).

W czasie wielkiej wojny (19x4 do 1918) stosowały niektóre państwa w szerokiej mierze amnestję (zarówno w formie ułaskawienia jak i abolicji) względem osób, biorących udział w wojnie. W szczególności wprowadzane zostały amnestje, obejmujące zarówno ułaskawienie jak i abolicje, do układów (traktatów) pokojowych: zob. w szczególności umowa polsko-niemiecka z 1 października 1919 r. (Dz. U. Nr. 11 z 1922 r., poz. 84 i 85).

Amnestja nie stosuje się zazwyczaj do przestępstw skarbowych, t. j. przeciwko dochodom fiskalnym. Tłumaczy się to względami polityki skarbowej wzgl. ustawodawczej : 1) by skarb państwa nie pozbawiać kar pieniężnych za przestępstwa skarbowe, 2) by w ten sposób ugruntować t. zw. moralność podatkową (glosa Śliwińskiego w O. P. A. 80/193, str. 203). Jednak szereg polskich aktów ustawodawczych ustanowiło amnestję również dla przestępstw skarbowych, choć w ograniczonym zakresie (zob. np. dekret z 7. II. 1919, Dz. P. 14, p. 191, ust. z 18. XII. 1919, Dz. U. 98, p. 517, ust. z 22. VI. 1928, Dz. U. 70, p. 641, RPR. z 21. X. 1932, Dz. U. 91, p. 782).

Na tle ustawy amnestyjnej z 22. VI. 1928, Dz. U. 70, p. 641, sporną stała Się w judykaturze kwestja, czy amnestja, postanowiona tą ustawą, stosuje się również do przestępstw z ustawy o podatku przemysłowym (zob. w tym przedmiocie glosę Śliwińskiego w O. S. P. 80/1932, str. 200—300). Natomiast na tle R. P. R. z 21. X. 1932, Dz. U. 91, p. 782, odpowiedź przecząca nie budzi więcej wątpliwości (glosa Śliwińskiego w O. S. P. 902/34 str. 691—696).

Nowa ustawa o amnestji, wydana w dniu 2. I. 1936 r. (Dz. U. Nr. 1 poz. 1) „dla upamiętnienia wprowadzenia w życie ustawy konstytucyjnej z dnia 23. IV. 1935 r.“, a obowiązująca od dnia 3. I. 1936 r. stosuje amnestję, i to zarówno w formie darowania kary jak i abolicji, także do niektórych przestępstw skarbowych. I tak w myśl ust. 2 art. 2 ulegają amnestji następujące przestępstwa skarbowe, dokonane przed dniem 11. XI. 1935 r.: 1) z pośród przestępstw, do których stosuje się przepisy ustawy karnej skarbowej z dnia r8. III. 1932 r. (Dz. U. Nr. 34 poz. 355): a) przestępstwa porządkowe, b) przestępstwa polegające na uszczupleniu dochodu skarbowego, jeżeli podstawa wymiaru kary nie przekracza kwoty 200 złotych, c) przestępstwa, polegające na naruszeniu zakazu przywozu, wywozu lub przewozu towaru, jeżeli wartość towaru nie przekracza kwoty 500 złotych, d) przestępstwa, za które grozi wyłącznie zasadnicza kara pieniężna do 1000 złotych, e) przestępstwa określone w ustawie karnej skarbowej —■ w art. 49 § 2, w art. 57 § 3, jeżeli przestrzeń gruntu nie przenosi dwóch metrów kwadratowych, w art. 60 w związku z art. 57 § 1, w art. 67 § 3, 69, 92 § 1, 96, oraz w art. 114, jeżeli loterję urządzono i prowadzono na cele społeczne, tudzież nabycie sztucznych środków słodzących, przewidziane w art. 9 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7. X. 1927 r. (Dz. U. Nr. 89 poz. 797), jeżeli ilość nabytych środków nie przekracza dwóch gramów; 2) z pośród przestępstw, określonych w innych przepisach o daninach publicznych — te, za które grozi wyłącznie kara pieniężna do 1000 złotych, albo kara grzywny do tej wysokości. W stosunku do tego rodzaju przestępstw