Magazyn6
2401

916

DOLFUSS ENGELBERT — DOMICYL

stracyjnej austrjackich kolei państwowych, w październiku tegoż roku został wiceprezydentem, w listopadzie prezydentem kolei, ale w bardzo krótkim czasie powrócił do najbliższych sobie spraw rolniczych i 18. III. 1931 r. został mianowany ministrem rolnictwa. W czternaście zaś miesięcy później, dawszy się poznać jako administrator dzielny i sprężysty, objął 20. V. 1932 r. po dr. Bureschu stanowisko kanclerza. Jednym z pierwszych kroków D. na tern stanowisku było uzyskanie w protokóle t. zw. lozańskim, w rzeczywistości podpisanym w Genewie 15. VII. 1932 r., pomocy finansowej ze strony mocarstw oraz nowej gwa rancji niezawisłości Austrji. Układ ten był ostro i gwałtownie zwalczany przez socjalistów z jednej — wszechniemców z drugiej strony. Opozycja wszechniemiecka wzmogła się po dojściu Hitlera do władzy w Niemczech i rozpoczęła otwartą wojnę przeciwko państwu austrjackiemu przez długi szereg aktów gwałtu i sabotażu. D. zwalczał w energiczny sposób tę walkę nietylko zarządzeniami policyjnemi, ale przedewszyst-kiem przeciwstawianiem światopoglądowi hitleiowskiemu idei patrjotyzmu austrjac-kiego, hitlerowskiemu zaś pogaństwu — ideclogji katolicko-społecznej. Praktycznie urzeczywistnił to D., jednocząc w t. zw. „Froncie Ojczyźnianym" wszystkich patrjo-tów austrjackich bez względu na ich przekonania polityczne czy społeczne. Walka z hitleryzmem była jednak utrudniona przez taktykę partji socjalistycznej, która wobec grożącego i jej niebezpieczeństwa hitlerowskiego nietylko nie złagodziła opozycji, ale doprowadziła nawet w lutym 1934 r. do wybuchu zbrojnej rewolty, stłumionej przez rząd po kilkudniowych walkach. Wyzwolony w ten »posób z konieczności walki na dwa fronty kanclerz przyspieszył prace nad dokonaniem zasadniczej reformy ustrojowej, której podstawy stworzyła konstytucja z 1. V. 1934 r. D. nie danem było wszakże wprowadzić ją w życie, gdyż 25. VII 1934 r. został w gmachu urzędu kanclerskiego napadnięty przez zamachowców hitlerowskich i zamordowany.

Literatura : Dunan Marcel: Le chancelier Dollfuss el son otuvre.

„UAutriche dans le Cadre europ den”. Parts 1935.

J. P.

Domicyl.

D., po polsku zamieszkanie lub miejsce zamieszkania, jest pojęciem prawa cywilnego względnie procesowego (cywilnego); występuje również posiłkowo w innych działach prawnych, w szczególności w prawie międzynarodowem publicznem i prywatnem. D. oznacza miejsce, w którem dana jednostka posiada ośrodek swoich interesów osobistych i majątkowych, swoje główne siedlisko, względnie z punktu widzenia procesowego jest to miejscowość, w której pozwany przebywa z zamiarem stałego pobytu. Dla niektórych osób d. ustala się według pewnej fikcji prawnej, to znaczy nie na zasadzie stosunków, istniejących według ogólnego określenia d. dla danej osoby, ale w zależności od stosunków innej osoby, lub w zależności od obowiązków, spełnianych przez daną osobę. Jest to wówczas t. zw. d. prawny. Przjkładem jego jest d. nieletnich dzieci u rodziców, żony u męża, urzędników i wojskowych w miejscu pełnienia obowiązków służbowych i t. p. Wreszcie istnieje pojęcie t. zw. d. z wyboru, który ustanawia dana osoba ad hoc dla specjalnych celów, np. dla ważnego odbierania pism procesowych, miejsca zaskarżalności aktów i czynności prawnych i t. p. W niektórych systemach ustawodawczych cechy materjalno-prawne d. spowodowały pomieszczenie przepisów o nim wprost w kodeksach cywilnych (np. Kodeks cywilny polski z r. 1825, Kodeks cywilny francuski, Kodeks cywilny niemiecki). W innych kodyfikacjach przeważył moment procesowy¹, który powoduje brak ogólnych materjalno-prawnych przepisów o d. w kodeksach cywilnych, natomiast ogranicza reglamentację do pomieszczenia odpowiednich norm procesowych w kodeksach postępowania cywilnego (np. ustawodawstwo austrjackie, dawne ustawodawstwo rosyjskie). Wynika to z podstawowej zasady procesu cywilnego, że actor seąuitur forum rei, a sąd właściwy dla pozwanego (ewentualnie w drodze wyjątku i dla powoda) ustala się według miejsca zamieszkania tegoż (por. w polskim Kodeksie postępowania cywilnego art. 24—26). Niektóre ustawodawstwa dopuszczają d. podwójny czy wieloraki (Kodeks cyw. niemiecki — § 7). inne stoją na stanowisku, że dana osoba może posiadać tylko jeden domicyl (Rud. cyw. polski 1825 r.).