B574 882

264 WIKTOR REIS

Bodźcem chorobotwórczym dla wspomnianego nieżytu spojówkowego jest dwuprątek Moraxa-Axenfelda.

Rys. 71. Dwuprątek Moraxa-Axenfelda. Preparat z wydzieliny spojówkowej. Mikrofotografia. Immers. ¹,ia. Proj. okuł. 4 (X 700).

W preparatach szk.elkowych z wydzieliny spojówkowej przedstawia się ów dwuprątek jako podwójny lasecznik, którego obydwa człony oddzielone są od siebie wybitnym, jasnym paskiem. Poszczególne prątki dochodzą zwykle długość^-- 2 p, szerokość ich wynosi ³A do 1 p., są jednakowo grube, na końcach nieco zaokrąglone. Otoczki nie posiadają, wzgl. istnienie nieznacznej otoczki jest dziś jeszcze kwestją sporną. Dwuprątek układa się zawsze dwójkami, czasami jednak tworzy dłuższe lub krótsze łańcuszki Metodą Grama odbarwia się, barwi się natomiast za-sadowemi barwikami anilinowemi, jak biękit metylenowy, rozcieńczona fuksyna lub safranina.

W wyborze podłoża jest dwuprą-tek bardzo wybredny. Rośnie dobrze na ściętej surowicy krwi wołu lub konia i na surowicy Lófflera. Po 12—24 godzinach powstają na surowicy widoczne zagłębienia, powiększające się coraz bardziej — z tego powodu EYRE nadaje temu drobnoustrojowi nazwę: bacillus lacunułus. Na surowicy ściętej w probówkach wytwarza dwuprątek rowek podłużny, jednolity, gdyż surowica rozpuszczona w częściach górnych, ściekając na dół, zakaża części niżej położone. Na agarze zwykłym i żelatynie dwuprątek nic rośnie.

Głównym warunkiem otrzymania hodowli jest odczyn zasadowy podłoża. Odczyn kwaśny pożywki, występujący podczas równoczesnego rozwijania się paciorkowca, hamuje wprost dalszy rozwój dwuprątka. Natomiast dwuprątek dobrze znosi obecność prątka zeschnięcia (bac. xerosis), który nie zmienia odczynu pożywki.

W hodowli dwuprątek utrzymuje tylko przez krótki czas swój charakterystyczny wygląd; juz po kilku dniach tworzą się postacie wsteczne o nieregularnych kształtach, a po 8—10 dniach traci dwuprątek zdolność przeszczepiania się.

Próby szczepienia hodow^,: dwuprątka w worek spojówkowy psów, królików i innych zwierząt laboratoryjnych dały wyniki ujemne. Drobnoustrój ten jest chorobotwórczym tylko dla spojówki oka ludzkiego. Szczepiony w worek spojówkowy ludzk., dwuprątek wywołuje po 4-dniowym okresie wylęgania zawsze charakterystyczny obraz kątowego nieżytu spojówkowego.