Magazyn6�101

837

JEDWAB I PRZEMYSŁ JEDWABNICZY

mi koncernami kapitały b. skromne, a mianowicie: Tomaszowska Fabryka Sztucznego Jedwabiu — 27000000 złotych; Fabryka Przędzy i Tkanin Sztucznych Chodaków — 15 000 000 złotych; Myszkowska Fabryka Sztucznego Jedwabiu — 25 600 000 franków belg.

Nawet w najbardziej uprzemysłowionych państwach cała ich produkcja skoncentrowana jest w bardzo nielicznych przedsiębiorstwach. Niewielkie fabryki, niezależne od potężnych koncernów, należą do najrzadszych wyjątków. Tłumaczy się to przede-wszystkiem nowością przemysłu, opartego o liczne patenty i licencje, wymagającego utrzymywania kosztownych laboratorjów badawczych, opracowujących nowe możności eksploatacyjne; tłumaczy się również wielkim nakładem kapitału niezbędnego dla powstania fabryki, która dopiero przy produkcji nie mniejszej od kilku tonn sztucznego włókna dziennie może uzyskać zdolność konkurencyjną. Główną wreszcie przyczyną tej wielkoprzemysłowej struktury przemysłu włókien sztucznych jest założycielska działalność największych i najstarszych koncernów, które nie mogą, wobec powszechnych tendencyj autarkicznych, trudności celnych i ograniczeń walutowych, eksportować swoich wytworów, a przeto eksportują kapitał, zakładając w różnych krajach nowe fabryki lub uzależniając od siebie dawniej powstałe.

Międzynarodowy handel przędzą włókna sztucznego jest stosunkowo nieznaczny. Kraje, produkujące najwięcej tego włókna, wywożą niewielki jego odsetek; wyjątek stanowią Włochy, których przemysł posiada wybitnie eksportowe nastawienie, a ich rynek wewnętrzny jest stosunkowo ograniczony. Największy udział w handlu międzynarodowym w stosunku do produkcji własnej mają niewielkie, ale wysokouprze-mysłowione kraje, o bardzo zróżniczkowanym obrocie towarowym z licznemi pań stwami, jak np. Belgja lub Szwajcarja. Naogół producenci włókna sztucznego pracują przedewszystkiem na rynek wewnętrzny.

Wytwórczość sztucznego włókna w poszczególnych krajach przedstawia się jak następuje:

ŚWIATOWA PRODUKCJA SZTUCZNEGO JEDWABIU w tonnach

Kraj	1913	1927	1928	1929	193°	1931	1932	1933	1934	1935	1936
Ameryka Północna	_	35 411	45 691	56 770	59 554	70 960	64 588	100294	99 104	122837	132084
Kanada	—	1 140	* 587	1704	1 796	2 522	3 502	3 452	4 610	6 010	6 153
Stany Zjednoczone Ameryka Południowa	700	32 271	44 ^io4	55 036	57 6 8	68 438	61 086	96 842	94 494	116827	125931
(Brazylja) ....	—	350	410	330	280	505	670	925	I 200	1 580	1 6oc
Azja (Taponja) . . .	—	4 762	7 553	u 664	16 311	21 538	31 642	44 359	70 433	Q9 212	I3000C
Z. S. R. R......	—	100	150	300	600	1 600	2 600	3 900	5 430	5 600	5 6oc
Europa (bez Z.S.R.R.)	—	94 620	109390	128980	128800	132510	138650	152450	¹74330	191640	I9II9C
Anglja.......	3 000	17 600	22 856	23 751	22 668	24 150	31 231	37 347	40 97°	50 775	5i 174
Austrja.......	700	1750	1 55°	I 400	787	—	408	440	878	850	85C
Belgja.......	1300	7 5°o	6 800	7 300	5 750	4 500	4 330	4 900	4 280	6 225	6 45C
Czechosłowacja . . .	—	1474	1 7°5	2 046	² 303	2 792	² 553	2 701	2 581	2 785	3 377
Francja ......	1 500	10 970	13 560	18 960	22 950	19 950	22 95°	25 940	25 94°	23 950	19 30C
Grecja . . ■	—	14	—	45	35	45	70	74	89	90	I2C
Hiszpan ja .....	—	M3	502	900	1 523	1 639	2 160	2 295	2 526	2 722	70C
Holandja......	—.	5 800	6 800	8 000	8 000	8 500	9 000	8 700	9 950	9 400	9 50C
Niemcy.......	3 500	18 744	22188	26 484	26 772	28 074	25 673	28 601	38 980	46 406	50 8oc
Polska.......	—	1600	2 382	² 654	² 727	3 643	3 364	3 667	4 391	5 119	5 i²?
Szwajcarja.....	150	4 978	4 545	4 640	4 592	4 585	4 029	4 165	4 620	3 687	5 000
Szwecja......	—	138	151	153	211	261	293	290	466	588	74^c
Węgry.......	—	400	350	300	337	97	—	50	50	50	5^C
Włochy.......	150	24 406	25 988	32 342	30 139	34 272	32 532	33 ²77	38 605	38 988	38 ooc
Razem.......	11 000	135240	163190	v£> 00 o 4*. 0	205540	227IIO	238150	301930	350500	420870	460480

Wytwórczość sztucznego jedwabiu w Polsce w r. 1936 dzieliła się pomiędzy trzy polskie fabryki jak następuje: Tomaszów— 3 163 t. Chodaków— 1 677 t, Myszków— 277 t.

Encyklopedia nauk politycinech.