Magazyn6�201

838

JEDWAB I PRZEMYSŁ JEDWABNICZY

ŚWIATOWA WYTWÓRCZOŚĆ SZTUCZNYCH WŁÓKIEN CIĘTYCH

w tonnach

Kraj	1929	193°	1931	1932	1933	1934	1935	1936
Ameryka (U. S. A.)	227	róo	400	500	952	998	2 360	5 600
Azja (Japonja) Europa: .....	—	—	—	25O	437	2 140	6 180	22 7OO
Anglja.....	1 180	320	545	I OOO	1 250	1 5°°	4 54°	13 500
Francja	—	—	—	750	I OOO	1995	3 650	?
Niemcy . . .	1 583	1 959	2 OOO	2 500	4 200	7 200	15 600	45 000
Włochy.....	—	400	000	4 250	5 OOO	10 000	30 OOO	52 OOO
Inne kraje .... (Grecja, Holandja, Polska, Szwecja)				170	200	305	550	?
Razem......	2 99O	2 840	3 750	9420	13 °4°	24160	62 860	—

Rozszerzanie pojemności rynku dla włókien sztucznych jest osiągane nietylko przez ulepszanie i różniczkowanie tego wytworu, nietylko przez wciąż nowe jego zastosowania tekstylne; główną rolę odgrywa w tym procesie stały spadek cen włókna sztucznego. Spadek ceny sztucznego jedwabiu od r. 1919 wynosi przeszło 70%. Ceny żadnego innego surowca włókienniczego nie ulegały tak wydatnej redukcji w tak krótkim okresie czasu.

Obecna wytwórczość włókna sztucznego reprezentuje 35% światowej produkcji wełny i 9% światowej produkcji bawełny. W licznych krajach dąży się świadomie i skutecznie do tego, by już w najbliższych latach doprowadzić krajową produkcję sztucznych włókien do rozmiarów w daleko większym stopniu uniezależniających te kra je od bawełny i wełny. Niemcy naprzykład przystąpiły już do wykonania programu, obliczonego na zastąpienie ¹/₄ części importu tych „naturalnych" surowców przez własną wytwórczość włókien sztucznych.

Można już śmiało stwierdzić, że włókno sztuczne stało się tym surowcem włókienniczym, którego rola w gospodarce światowej będzie nadal wzrastała. Wybitną rolę w tym procesie odegrają niewątpliwie cięte włókna sztuczne, których produkcja, jak widzieliśmy, osiągnęła już w 1936 r. ¹/₃ światowej produkcji sztucznego jedwabiu i ujawnia tendencję do dalszego niepohamowanego wzrostu. Tekstylne właściwości i cena tego przędziwa — mniej więcej o połowę niższa od cen najtańszych gatunków przędzy sztucznego jedwabiu — pozwalają przewidywać, że sztuczne włókno cięte może opanować światowy rynek włókienniczy tak szybko, jak niegdyś opanowała go bawełna.

Włókno sztuczne zrewolucjonizowało juz obecnie przemysł włókienniczy. Gładkie, ciągłe nici, skręcone z równoległych włosków sztucznego jedwabiu, czy też przędza z krótkich odcinków włókien ciętych znalazły już zostosowanie powszechne, bo skutecznie zastępują, dzięki swym cennym właściwościom, zarówno ciągłe nici jedwabiu naturalnego, jak i złożoną z drobnych włókienek przędzę bawełnianą i wełnianą — powstają zaś z surowca niezależnego od tych fluktuacyj, którym podlegają zbiory bawełny i import wełny z Australji czy Argentyny.

Wielkoprzemysłowy charakter fabryk, wytwarzających sztuczne włókna, odzwierciedla się w skupieniach mas robotniczych w jednej wytwórni.

Trudno bardzo ze statystyk wytworzyć sobie pojęcie o ilości robotników, zatrudnionych w tym przemyśle, a to tern bardziej, że w niektórych krajach, jak np. w Polsce, fabryki nietylko wytwarzają samo włókno, ale jeszcze przerabiają je i sprzedają w formie przygotowanej do bezpośredniego użytku dla tkactwa i t. p., a więc nadają nici wysokie skręty, sprzedają włókno na szpulach, kanetkach, farbowane i t. p. W innych natomiast krajach te dodatkowe operacje odbywają się w oddzielnych zakładach.

Można jednak przyjąć, że do wyrobu pół miljarda kg jedwabiu i 150 mil jonów kg sztucznego włókna ciętego w stanie surowym potrzeba rocznie około pół miljona ludzi, a na przeróbkę, tak jak wyżej wspomniano, niemal drugie tyle.

Literatura: Arram JVf. 11.: The Fłayon Sndustry. Neto York 1929. — Bronnert JE..* Emploi de la cellulose pour la fabricaliou de fils brillante imitant la soie. Mulhouse 1909. — Chapleł A.: Lee soies artificielles. 1926. — Cha piet A. et Rouaaet H.: Leg