Magazyn67801

74

KASOWOŚĆ PAŃSTWOWA

wy automatyczne uskuteczniają bank Polski i P. K. O. codziennie, więc też Minister Skarbu posiada codziennie wiadomość o stanie zapasów kasowych w formie salda żyrowego, względnie czekowego wszystkich kas jemu podległych, na jednym centralnym rachunku. Rzecz oczywista. że jest to suma orjentacyjna. W saldzie tein bowiem mieszczą się sumy budżetowe i niebudżetowe, a brak w nich pozostałości gotówkowych w kasach, t. zw. pogotowia gotówkowego. Te dane, a więc już szczegółowy obraz, otrzymuje Minister Skarbu co dziesięć dni na podstawie specjalnych raportów w formie t. zw. pasków dekadowych. W paskach dekadowych, nadsyłanych przez kasy do przełożonych izb skarbowych, a przez nie po zestawieniu danych z swego okręgu do Centralnej Księgowości, zestawiony jest obraz wpływów z danin publicznych i pozostałość kasowa z końcem dekady. Podział zaś na przychody i rozchody tak w sumach budżetowych według części budżetowych, jak w sumach niebudżetowych według ich rodzajów, tudzież wykaz pozostałości kasowej sporządza się od kas począwszy w postaci pasków miesięcznych, poprzez izby skarbowe aż do Centralnej Księgowości w Ministerstwie Skarbu okresami miesięcz-nemi, w formie sprawozdań o obrotach kasowych, względnie zestawień obrotów kasowych i wyprowadzenia ich bilansu. Wszelkie bowiem przychody państwowe ześrodkowują się ostatecznie we właściwych organach Ministerstwa Skarbu i przez te organa uskutecznia się wszystkie rozchody, rozumie się tak w odniesieniu do sum budżetowych, jak niebudżetowych. Wypływa to z zastosowania w polskiej gospodarce państwowej zasady jedności kasowej. System kasowy oparty o tę zasadę daje możność nietylko zastosowania i przepro wadzenia koncentracji obiegu pieniężnego w gospodarce państwowej, lecz również dostarczenia Ministrowi Skarbu w szybkich terminach wiadomości o stanie gotówkowym kasy.

Ponieważ kasa skarbowa jest organem kasowym wszystkich terytorjalnie właściwych jednostek administracyjnych w odniesieniu do obrotów kasowych na rachunek tych jednostek, zachodzi przeto potrzeba ustalenia pewnej formy utrzymania stosunku pomiędzy daną jednostką administracyjną a kasą w zakresie realizacji czynności gospodarczej natury, wyrażającej się w pieniądzu. Dotyczy to zarówno przychodów jak rozchodów.

Przedewszystkiem zwrócić należy uwagę na tę okoliczność, że świadczenia gospodarstw prywatnych na rzecz gospodarki publicznej są oparte na przymusie bezwzględnym lub względnym. Przychód do kasy będzie więc oparty nie na wpłacie dobrowolnej, umownej, lecz na nakazie płatniczym, wystosowanym do właściciela gospodarstwa prywatnego. W uwzględnieniu powyższej okoliczności w gospodarce państwowej nie spotykamy bezpośrednich poleceń kasowych przychodowych (kasa przyjmie), jak to widzimy w gospodarstwach prywatnych. Kasa jest obowiązana przyjąć — bez formalnego zlecenia ze strony dotyczącej jednostki administracyjnej — na jej rachunek każdą kwotę, jaką chce wpłacić pewna osoba z powołaniem się na otrzymany nakaz płatniczy. Przyjmując wpłatę, kasa wydaje wpłacającemu pokwitowanie kasowe, którego kopję, sporządzoną przebitkowo przy pomocy kalki przesyła ustalonemi zgóry okresami jako kasowy dowód przychodowy przy wykazie dotyczącej jednostce administracyjnej. Na podstawie otrzymanego kasowego dowodu przychodowego dział rachunkowy odnotowuje fakt zapłacenia należności w właściwej księdze rachunkowej na koncie dłużnika, na którem uprzednio zanotowano należność do pobrania.

W wykonaniu obowiązku publicznego władze i urzędy posiadające prawo asygno-wania (prawo to posiadają z mocy samego prawa tylko władze centralne, zaś z mocy ich delegacji władze i urzędy II instancji, a w pewnych nieodzownych przypadkach urzędy I instancji, tudzież zakłady i instytucje podległe bezpośrednio władzom centralnym tylko za zgodą Ministra Skarbu) wydają polecenia kasowe skarbowym organom kasowym wypłaty pewnej kwoty na ich rachunek bądź to z sum budżetowych, bądź z niebudżetowych. Liczyć się należy z tern, że administracja państwowa nie może z jednej strony zwlekać z wydaniem polecenia kasowego aż wierzyciel zgłosi się osobiście do władzy asygnującej, z drugiej strony znowu, nie może być narażoną na chaotyczną pracę, gdyby była obowiązana wydawać polecenia kasowe na osobiste żądanie wierzyciela. Władza asygnująca wydaje polecenie kasowe bez współudziału wierzyciela. Jest jednak zobowiązana zawia-