Magazyn68001

76

KASOWOŚĆ PAŃSTWOWA — KASY OSZCZĘDNOŚCI

na rachunek władz centralnych. Centralna Księgowość uzgadnia zatem nietylko przychody i rozchody w wymienionych kilkakrotnie rodzajach sum budżetowych i nie-budżetowych, w odniesieniu do podległych władzom centralnym jednostek gospodarczych na podstawie dokonanego przez siebie zestawienia obrotów kasowych, lecz także przychody i rozchody dokonane przez siebie w obrocie bezgotówkowym na rachunek władz centralnych. Ponadto uzgadnia ona obroty kasowe między okręgami izb skarbowych, względnie między poszczególnemi okręgami izb skarbowych (według kas), a samą Centralną Księgowością.

W sposób analogiczny przeprowadzają wymienione organa skarbowe uzgodnienie obrotów kasowych za cały okres gospodarczy czyli okres budżetowy, poczem zestawienie roczne obrotów kasowych, sporządzone przez Centralną Księgowość, stanowi podstawę do sporządzenia rocznego zamknięcia rachunków kasowych, będącego częścią pierwszą tegoż zamknięcia, które jako przedłożenie rządowe na podstawie uchwały Rady Ministrów zostaje wniesione do ciał ustawodawczych celem parlamentarnego zatwierdzenia.

Podstawowe przepisy rachunkowe i ka ■ sowę obecnie obowiązujące, oparte na zasadach wyżej przedstawionych, są ogłoszone w trzech załącznikach do zarządzenia Ministra Skarbu z dnia 27 marca 1935 ^r- (Dz. Urz. Min. Skarbu Nr, 9, poz. 178).

Literatura: Bielak Michał: Teoretyczne podstawy formalnej strony gospodarki państwowej. Warszawa 1935.— Brzuza Jam Rachunkowość państwowa. Warszawa 1935. — Dziennik Urzędowy Ministerstwa Skarbu. Przepisy rachunkowo-kasowe. Warszawa 1919. — Grodyńekt Tadeusz: Zasady gospodarstwa budietowcgo na tle porównaioczcm. Kraków 1932. — Krzyia-nowski Adam: Nauka skarbowoici. Poznań 1923. — Markowski Bolesław: Administracja skarbowa w Polsce. Warszawa 1931. — Neidl: Oesterreichische Staatsoerrechnung. Wien 1932, — Seidler: Leitfaden der Staatsnerrechnung 1919—1922. Wien. — Schwarz: Die formelle Finanzvertvalłung des preussi-schen Staates. Berlin 1907.— Stehu Lehrbuch der Finanzwissen-schaft. Leipzig 1875. — Weinfeld Ignacy: Skarbowoićpolska. Warszawa 1933.

Michał Bielak.

Kasy oszczędności.

I. Część ogólna, i. Istota i zaczątki kas oszczędności. 2. Rodzaje kas oszczędności. 3. Zakres działalności. II. Część szczegółowa. 1. Historja kas oszczędności w Polsce. 2. Sieć kas oszczędności w Polsce. 3. Kasy oszczędności komunalne. a) Zadania i ustrój, b) Obrót oszczędnościowy, c) Akcja kredytowa. 4. Kasy gminne pożyczkowo-oszczędnościowe. 5. Pocztowa Kasa Oszczędności w Polsce (P. K. O.) a) Zadania i ustrój, b) Obrót oszczędnościowy, c) Obrót czekowy, d) Ubezpieczenia na życie, e) Akcja kredytowa. 6. Szkolne Kasy Oszczędności. 7. Kasy oszczędności zagranicą, a) Austrja, b) Belgja, c) Czechosłowacja, d) Francja, e) Holandja, f) Niemcy, g) Rosja, h) Szwajcarja, i) Szwecja, j) Wielka Brytanja, k) Włochy, 1) Japonja, ł) Stany Zjednoczone Ameryki. 8. Międzynarodowy Instytut Oszczędnościowy, Centralny Komitet Oszczędnościowy R. P.

I. Część ogólna,

1. Istota i zaczątki kas oszczędności. W fachowej literaturze finansowej brak na-ogół jednolitej definicji kasy oszczędności. W ujęciu Międzynarodowego Instytutu Oszczędnościowego kasą oszczędności jest -.istytucja finansowa, której celem jest wychowywanie sfer mniej zamożnych w duchu oszczędności, nauczanie ich racjonalnego używania bogactw, popieranie postępu ekonomicznego i socjalnego. Podstawowem zadaniem k. o. w tem ujęciu, jest gromadzenie wkładów pieniężnych, nawet najdrobniejszych, rentowne ich zużycie, przy rów-noczesnem przestrzeganiu zasady zabezpieczenia złożonych kapitałów, wreszcie zobowiązanie się do zwrotu na każde żądanie wkładcy przyjętych sum, powiększonych o oprocentowanie. W tym sensie k. o. są instytucjami o charakterze społecznym. Zadaniem ich jest przyjmowanie wkładów na oprocentowanie i udzielanie kredytów na cele gospodarcze. Od banków różnią się k. o. tem, że w całej ich działalności przeważa czynnik społeczny: prowadzą akcję oszczędnościową wśród sfer mało i średnio zamożnej ludności, a w działalności kredytowej kierują się między innemi również zasadą użyteczności publicznej.

W Polsce nazwa „kasa oszczędności" została zastrzeżona wyłącznie dla Pocztowej Kasy Oszczędności, Komunalnych Kas Oszczędności, Galicyjskiej Kasy Oszczędności i gminnych kas pożyczkowo-oszczęd-ności owych.

Najwcześniejsze ślady instytucyj oszczędnościowych spotyka się już w starożytności. Z napisów odkrytych w świątyni delfickiej wynika, że gromadzono w niej pieniądze niewolników, dysponowano niemi i z chv ilą wyzwolenia niewolników wypłacano im ich oszczędności. W Rzymie istniał wśród żołnierzy zwyczaj odkładania połowy żołdu pieniężnego do chorągwi, która administrowała temi pieniędzmi. Depozyt ten miał na celu zapewnienie wierności żołnierzy, sta-