Magazyn69901

95

KASY OSZCZĘDNOŚCI

pod bezpośrednią gwarancją państwa. Nowy statut kas robotniczych został ogłoszony w końcu 1925 r. Podług danych oficjalnych w końcu stycznia 1934 r. działa na terenie Rosji 47 tys. kas (łącznie z oddziałami i agencjami), które posiadają 29,9 milj. rachunków oszczędnościowych i 1 420 milj. rb. wkładów.

Porównanie tych cyfr z cyframi dotyczą-cemi innych krajów jest utrudnione ze względu na specyficzne warunki gospodarcze kraju.

h)    Szwajcarja. Szwajcar ja należy do krajów, w których najwcześniej powstały k. o. Najstarsza kasa w Szwajcarji, t. zw. Dien-stenzinskasse założona została w Bernie w r. 1787. Podobne kasy zostały założone w r. 1792 w Bazylei i w 2 lata później w Genewie. W r. 1835 istnieje na terenie Szwajcarji 100 kas. Kasy powstawały przeważnie z inicjatywy prywatnej, z pobudek dobroczynnych, z biegiem jednak czasu powstają kasy również z inicjatywy władz kantonalnych, które odpowiadają za ich działalność. Powstaje również szereg kas w formie spółek akcyjnych. Poza tern wiele banków otworzyło u siebie sekcje oszczędnościowe do przyjmowania wkładów. Instytucje tego typu są jeszcze dziś szeroko rozpowszechnione w całym kraju, właściwe natomiast k. o. są nieliczne i trudno je uchwycić zwłaszcza, że nazwę kasy oszczędności przyjmowały instytucje o charakterze mieszanym. Statystyka Narodowego Banku Szwajcarskiego wymienia 98 instytucyj pod nazwą kas oszczędności, które w r. 1934 posiadały do 1,1 miljarda fr. szw. przy liczbie 697 tys. kont oszczędnościowych.

i)    Szwecja. Historja szwedzkich k. o. sięga r. 1820, w którym powstaje pierwsza kasa oszczędności na wzór kas angielskich. W r. 1934 istnieje na terenie Szwecji 479 kas posiadających 618 oddziałów. Szwedzkie kasy oszczędności posiadają charakter prywatny. Do założenia kasy potrzeba co najmniej 20 osób narodowości szwedzkiej, które wybierają z pośród siebie władze administracyjne, uzupełniane później drogą kooptacji. Najniższy wkład wynosi 1 kr., granica górna określona jest na sumę 30 000 kr. Pośród lokat przeważają pożyczki hipoteczne. Część zysków przelewa się do funduszu rezerwowego, część przeznacza na cele propagandowe oraz na cele publiczne.

Szwedzkie k. o. zrzeszone są w 12 związków regjonalnych, a od r. iyoo — w jeden Narodowy Związek (Svenska Sparbanks-fóreningen), który koordynuje działalność kas. W ostatnich latach stworzony został fundusz gwarancyjny, do którego należą wszystkie kasy — Svenska Sparbankernas Garantikassa. Fundusz ten ma na celu pomoc finansową dla kas, znajdujących się w chwilowych trudnościach finansowych. Z początkiem 1935 r. powstaje kasa obligacyjna k. o. w formie spółki akcyjnej z kapitałem 6 milj. kr. */₁₀ akcyj należy do kas oszczędności. Zadaniem tej instytucji jest współpraca kas oszczędności przy emisji obligacyj o charakterze pupilarnym, kupno i sprzedaż tych obligacyj oraz pośrednictwo przy udzielaniu kredytów związkom komunalnym.

W r. 1884 powołana zostaje do życia w Szwecji pocztowa kasa oszczędności. Oprócz obrotu oszczędnościowego prowadzi ona również obrót czekowy. Wkońcu 1934 r. instytucja ta liczy 1 809 000 wkładców i 462 milj. kr. wkładów.

Podobną organizację k. o. posiadają Nor-wegja, Finlandja i częściowo Danja.

j) Wielka Bryłanja. Anglja stworzyła system k. o., który stał się wzorem dla wielu krajów. Pierwsze k. o. powstały w r. 1810 w m. Ruthwell w Szkocji z inicjatywy jednostek powodujących się względami charytatywnemi. Kasa ta stała się wzorem dla innych kas. W r. 1817 wydana zostaje pierwsza ustawa o k. o. (Truste Savings Banks). Od tej chwili kasy zaczynają się szybko rozwijać. W r. 1859 istnieje już 635 kas oszczędności. Powołana do życia w r. 1861 pocztowa kasa oszczędności przyczyniła się do likwidacji szeregu kas, które nie były w stanie wytrzymać konkurencji dobrze zorganizowanej i szybko rozwijającej się instytucji. Kasy podlegają nadzorowi państwowemu.

Największe k. o. posiadają 3 sekcje:

1)    sekcję zwyczajną — (Ordinary Department), która ma za zadanie przyjmowanie wkładów do wysokości 500 £ w ciągu roku bez ograniczenia granicy górnej. Sekcja przelewa te wkłady do Komisarjatu Długów Państwowych, który zakupuje papiery państwowe. Państwo gwarantuje bezpieczeństwo wkładów i wypłacanie odsetek;

2)    sekcję lokat specjalnych — (Special In-vestment Department), która na żądanie za-