Magazyn68701

83

KASY OSZCZĘDNOŚCI

Komunalnych kas oszczędnościowych było w końcu r. 1937 — 359 (łącznie z 2-ma kasami niekomunalnemi), posiadały one ponad 70 oddziałów. Kas gminnych po-życzkowo-oszczędnościowych było w końcu 1936 r. na terenie woj. centralnych i wschodnich 925. Łączna liczba zbiornic oszczędnościowych na terenie Polski wynosi zatem przeszło 5 500. Nie licząc gminnych kas pożyczkowo-oszczędnościowych, jako posiadających odmienny charakter, liczba zbiornic oszczędnościowych w ścisłem tego słowa znaczeniu t. zn. opartych o kasy oszczędności określa się cyfrą około 4 500.

Gęstość sieci placówek oszczędnościowych charakteryzuje najlepiej stosunek jednej placówki do liczby mieszkańców oraz do obszaru. W Polsce stosunek ten przedstawia się następująco: na jedną placówkę k. o. (bez gminnych kas pożyczkowo-oszczędnościowych) przypada 7 500 mieszkańców i 88 km². W porównaniu z innemi krajami Polska stoi na dość odległem miejscu pod względem gęstości sieci placówek oszczędnościowych.

Gęstość sieci aparatu oszczędnościowego ^w Poszczególnych krajach

Kraje	Na jedną placówkę kas oszczędn. przypada
	mie szkańców	km*
	1175	85
Australja	1 210	I 4OO
Nowa Zelandja.....	1 770	306
Francja.........	2 590	34
Austrja.........	2 780	35
Wielka Brytan ja.....	2 910	15
Włochy.........	3050	23
Czechosłowacja......	3 480	33
Holandja ........	3 920	16
Norwegja........	4 650	52J
Luxemburg .......	4 780	4^1
Danja.........	4 800	57
Węgry..........	4 880	ó^2
Niemcy.........	4 920	35
Grecja .... . .	5 100	IOO
Belgja..........	5 650	21
Japonja.........	5950	34
Jugosławja . .	7 000	121
Polska . .	7 5°°	88
Kanada......	7 700	6 920
Portugalja........	8950	*23
Rumunja ... ...	10550	168
Bułgarja ....	11 000	186
Fołudn. Afryka . .	12 4OO	4 060
Stany Zjednoczone Ameryki	14 500	922
Hiszpan ja........	16 000	34°

Źródło: ,,Les Caisses d'Epargne daus le Monde", r. 1935-

Uwaga. Zestawieniem objęte są tylko kasy oszczędności zwykłe i pocztowe kasy oszczędności.

Jeżeli przyjmiemy, że wspomniana wyżej siec komunalnych kas oszczędności wynos, około 440 placówek, okaże się, że jedna kasa komunalna przypada na około 75 000 mieszkańców. Najlepiej pod względem sieci kas komunalnych przedstawia się sytuacja w woj. poznańskiem i pomorskiem, gdzie jedna kasa obsługuje przeszło 32 000 mieszkańców, najgorzej — w woj. centralnych i wschodnich, gdzie na jedną kasę oszczędności przypada przeszło 150000 mieszkańców. Na jedną placówkę P. K. O. przypada około 8 300 mieszkańców i około 94 km². Pocztowa Kasa Oszczędności stanowi uzupełnienie istniejącej sieci aparatu oszczędnościowego w Polsce.

3. Kasy oszczędności komunalne, a) Zadania i ustrój. Wojna światowa i inflacja zniszczyły całkowicie dorobek przedwojenny k. o. Warunki rozwoju k. o. przywraca dopiero stabilizacja waluty w roku 1924, a zwłaszcza ostateczna stabilizacja w roku 1927. Ostateczna stabilizacja waluty zbiega się z wydaniem rozporzą dzenia Prezydenta R. P. z dnia 13 kwietnia 1927 roku (Dz. U. R. P. Nr. 38, poz. 339) o komunalnych kasach oszczędności. Rozporządzenie to jest pierwszym aktem ustawodawczym, stwarzającym jednolite na całym obszarze Rzeczypospolitej podstawy prawne i organizacyjne komunalnych k. o. Wkłady markowe zwaloryzowane zostały na ogólnych zasadach Rozporządzenia Piezydenta R. P. z dnia 14 maja 1924 r. na sumę 17 milj. zł. W okresie lat 1924— 1927 szereg kas przeprowadza waloryzację indywidualnie, uwzględniając w szerszym zakresie interesy wkładców. Waloryzacja ta osiągnęła w niektórych wypadkach od 30% do 90równowartości w złotych przedwojennych wkładów.

Wspomniane wyżej rozporządzenie nadaje komunalnym k. o. pełną samodzielność, wydziela je zupełnie z majątku związków samorządowych, regulując równocześnie wpływy tych związków na skład zarządu kas, prawo wykonywania kontroli oraz zatwierdzanie zamknięcia rachunkowego kasy. Rozporządzenie usunęło przestarzałe i różnorodne ustawodawstwa państw zaborczych, nie zdołało jednak przystosować całkowicie działalności kas do zmienionych stosunków gospodarczych. Zaszła więc potrzeba wydania rozporządzeń uzupełniających. 24 października 1934 r. wydane zostaje rozporządzenie Prezydenta

b*