Magazyn69801

KASY OSZCZĘDNOŚCI

Caisse Nationale cTEpargne, zorganizowana na wzór angielski. Podobnie iak kasy zwykle, przyjmuje ona wkłady od i fr. do iooooo fr., a fundusze przelewa również do Caisse de Depots et Consignations.

e) Holandja. Pierwsze kasy zawdzięczają swe powstanie instytucjom o charakterze filantropijnym (Maatschappij tot Nut van’t Algemeen). W r. 1815 powstaje kasa w Workum, a w r. 1830 istnieje już około 50 kas. W r. 1933 — 291 kas posiada 1 150 tys. wkładców i 465,9 milj. flor wkładów. Z pośród kas można wyodrębnić trzy typy, różniące się od siebie formą prawną: a) k. o. zakładane przez stowarzyszenia użyteczności publicznej (Nutzspar-banken), są one najliczniejsze, b) kasy zakładane i prowadzone przez samorządy (8 kas) oraz c) kasy zakładane przez osoby lub stowarzyszenia prywatne. Charakterystyczną cechą kas holenderskich jest to, że urzędowanie odbywa się przeważnie w godzinach wieczornych. Wkłady lokowane są w papierach państwowych i innych związków prawno-publicznych, w obligacjach kolejowych i przemysłowych, w pożyczkach hipotecznych i komunalnych. Od r. 1907 istnieje w Holandji związek k. o. pod nazwą Nederlandsche Spaarbankbond, który reprezentuje interesy kas, a w r. 1924 powstaje instytucja nadzorcza i doradcza pod nazwą Nederlandsche Spaarbankbureau.

Obok wyżej wspomnianych kas działa na terenie Holandji pocztowa kasa oszczędności, założona w Hadze w r. 1881. Przyjmuje ona wkłady od 1 guld. do 2 500 guld. Fundusze lokuje przeważnie w papierach państwowych i samorządowych oraz w pożyczkach hipotecznych. W r. 1933 kasa posiadała 2 268 tys. wkładców oraz 528,7 milj. guld. wkładów.

f) Niemcy. Jak już wspomniano wyżej, Niemcy są kolebką k. o. Pierwsza kasa we v\ łaściwem tego słowa znaczeniu powstała w Hamburgu w r. 1778. W r. 1838 ukazała się ustawa o k. o. dla Prus. Z chwilą konsolidacji Niemiec, w r. 1871 istnieje już 1 712 k. o. Do szybkiego rozwoju kas oszczędności w Niemczech przyczyniła się m. in. groźba założenia pocztowej kasy oszczędności. Sprawa ta była żywo dyskutowana w latach 1880—1885. K. o., chcąc udowodnić niecelowość zakładania tego rodzaju instytucji, udoskonalają w szybkiem tempie swoją działalność. W r. 1914 istnieje na terytorjum dawnych Niemiec 3 122 kas z 24656 tys. wkładców i 20547 milj. mk. niem. złotych wkładów. Po wojnie, w związku ze zmniejszeniem się terytorjum Niemiec, liczba kas kurczy się do 2 845 (1920 r.). Inflacja z 1923 r. niszczy prawie całkowicie dorobek lat przedwojennych. Z 20 przeszło miljardów mk. suma wkładów kurczy się do 24 miljonów mk. Stabilizacja marki niemieckiej stwarza podstawy do rozwoju oszczędności, co widoczne jest już w r. 1924, kiedy suma wkładów podnosi się do 595 milj. mk., a w r. 1934 suma wkładów osiąga już 12680 milj. RM.

Pod względem charakteru istnieją w Niemczech 2 typy kas: t. zw. kasy wolne — Freie Sparkassen, zakładane i administrowane przez poszczególne jednostki, wzgl. stowarzyszenie prywatne (około 60 kas) oraz kasy o charakterze publicznym, należące prawie wyłącznie do samorządów i związków samorządowych okręgów, pro-wincyj i krajów. Specjalną grupę k. o. stanowią prywatne i publiczne kasy budowlane, t. zw. Bausparkassen, w których wkłady inwestowane są wyłącznie w budownictwie domów mieszkalnych.

Niemieckie k. o. prowadzą poza obrotem oszczędnościowym również obrót bezgotówkowy (bargeldloser Giroverkchr).

Niemieckie k. o. zrzeszone są obecnie w 20 związków regjonalnych (Sparkassen-und Giroverbande), które znowu należą do Niemieckiego Związku Kas Oszczędności (Der Deutsche Sparkassen- und Girover-band).

g) Rosja. Pierwsze k. o. powstały w krajach bałtyckich. W r. 1825 powstaje kasa w Libawle, a w r. 1832 w Rydze, naogół jednak rozwój kas oszczędności postępuje w pierwszej połowie XIX wieku bardzo powoli. W r. 1870 istnieje na terenie całej Rosji zaledwie 65 kas. Dopiero od tego roku datuje się silniejszy rozwój kas, który przypisać należy wytężonej akcji czynników rządowych, skierowanej ku wzmożeniu ruchu oszczędnościowego. W r. 1900 istnieje już 5415 kas, a w r. 1913 liczba kas dochodzi do 8 533 z 8-miu miljonami oszczędzających i 1 685 milj. rb. wkładów. Rozwój len dotrwał do r. 1917, w którym inflacja oraz rewolucja wstrzymuje dalszy ruch oszczędnościowy. W r. 1920 dawne k. o. ulegają likwidacji.

Historja nowych kas datuje się od r. 1922, w którym zostaje wydany dekret tworzący kasy oszczędności robotnicze, działające