Magazyn62601

222

KOLON JE — KOLUMBJA

finansowym dla metropolji, której k. może dawać korzyści jako teren inwestycyjny oraz jako rynek zbytu o wzrastającej pojemności, względnie jako dostawca niektórych surowców. Odległe k. wpływają też znakomicie na rozwój marynarki handlowej i portów kraju macierzystego. Niestety dojrzewanie społeczne i ekonomiczne starych k. prowadzi do ich usamowolnienia gospodarczego, co powoduje bezrobocie, kryzysy i przemiany struktury społecznej w krajach macierzystych, w których przemysł produkuje ponad potrzeby wewnętrzne.

Jerzy Loth.

Kolumbja.

K. zajmuje północno-zachodnią część Ameryki Południowej. Od zachodu oblewa ją ocean Spokojny, od północy zaś ocean Atlantycki (m. Karaibskie). Na lądzie graniczy z Panamą (235 km), Wenezuelą (2 280 km), Brazylją (1 490 km), Peru (1 722 km) i Ekwadorem (400 km). Ogółem granice lądowe K. wynoszą 6 127 km, morskie 3 230 km, z czego 1 760 przypada na octan Atlantycki — 1 470 na Spokojny. Do K. należą ponadto 3 maleńkie wysepki

0    łącznej pow. 54 km², z których dwie leżą na m. Karaibskiem (San Andres i Provi-dentia), jedna przy wybrzeżu pacyficznem (Majpelo). Ogółem powierzchnia K. wynosi

1    162 240 km².

Zachodnia część K. jest górzysta, wypełnia ją bowiem łańcuch Kordylierów, rozszczepiający się na terytorjum K. na trzy, względnie cztery (jedno drugorzędne) pasma, z których najwyższem jest pasmo centralne ze szczytem Nevado del Huite wznoszące się do wysokości 5 700 m nad poziom morza. Cały ten obszar leży w strefie trzęsień ziemi i posiada kilka czynnych do dziś wulkanów, zgrupowanych głównie w paśmie centralnem i zachodniem. Wschodnia część K. leży w krainie Uanosów (przeważnie wzniesionej ponad 500 m), z wyjątkiem skrawka południowo-wschodniego, należącego już do selwasów t. j. Amazonji.

K. leży w strefie przyrównikowej (między 12° 30' i 4° 13' szer. płn.), posiada więc klimat tropikalny, w wielu wszakże odmianach, uwarunkowanych z jednej strony morfologją, z drugiej zaś układem wiatrów (passatów). Szczególnie silnie zróżniczkowany klimat posiada obszar andyjski, gdzie wydziela się cztery zasadnicze strefy, zwane: tierra caliente (do 1000 m), t. templada (1000—2000 m), t. fria (do 3 800 m) i t. helada (powyżej 3 800 m). Znacznym różnicom termicznym w poszczególnych strefach odpowiada, oczywiście, świat roślinny, przechodzący od form tropikalnych, poprzez umiarkowane do wysokogórskich. Rozmieszczenie opadów jest b. nierównomierne. Średnia roczna ilość deszczu zamyka się przeważnie w granicach 1000—2000 mm, niemniej jednak zarówno na obszarze andyjskim, naogół wilgotniejszym od llanosów jak i na llanosach spotyka się obszary b. suche. W selwasach roczna ilość opadów przekracza znacznie 2 000 mm.

Najaktywniejszemi gospodarczo są dwie pierwsze strefy zwłaszcza t. templada, które skupiają też większość ludności.

Ludność K. w r. 1933 liczyła 8 893 030 osób, z czego około 95 °/o zamieszkiwało regjon andyjski, głownie wybrzeże i dolinę rzeki Magdaleny. Rdzenni Indjanie, dawni panowie tych ziem, stanowią dziś niespełna 1 %; bezwzględną przewagę posiadają natomiast mieszańcy (około 80%), wśród których przeważają metysi (ok. 65%); mulaci stanowią 15%, zambosi 13% ogółu mieszkańców. Nie mieszańcy jednakże są w kraju tym klasą panującą, a kreole —-potomkowie hiszpańskich zdobywców, choć stanowią niespełna 10% ogółu mieszańców. Liczebnie dorównywują im murzyni, stanowiący najniższą klasę ludności.

Językiem urzędowym i panującym jest hiszpański. Religją panującą — rzymski katolicyzm. Większość Indjan, w znacznej części żjjących jeszcze w dzikości, jest pogańska.

W bogactwa naturalne K. jest sowicie wyposażona. Z licznych w tej ziemi występujących kopalin, wymienić należy prze-dewszystkiem obecnie eksploatowane: naftę, platynę, złoto i srebro. W produkcji nafty (1936 r. 2 614 tonn) K. zajmuje 8-me miejsce w świecie, w wydobyciu platyny (1935 ^r- ¹ 19² kg) ustępuje tylko Kanadzie i Rosji Sow., złota wydobywa najwięcej, z pośród państw południowo-amerykańskich (1936 r. 12 091 kg). Wydobycie srebra (1936 r. 4 821 kg) nie jest duże, możliwości w tym kierunku są jednak niewątpliwie znaczne. Odnosi się to i do wielu innych kopalin, jak miedzi, żelaza, rtęci, cynku ołowiu, węgla, soli dotąd prawie zupełnie