Magazyn65001

746

LUDNOŚĆ

niedokładne przyczyny zgonu w całości ogłoszone są dopiero za lata 1927—1930 przez Główny Urząd Statystyczny.

Miarą niedokładności naszej statystyki przyczyn zgonów może służyć to, że opiera się ona w przeszło połowie przypadków na świadectwach nielekarskich, przyczem na wsi rozpoznania nielekarskie tworzą około ’/* ogólnej liczby. Nawet świadectwa lekarskie wskutek nieprzygotowania lekarzy zawierają często rozpoznania, które dla statystyki są bez wartości. Dlatego w ogłoszonych materjałach rubryka — przyczyny nieznane lub źle określone, choroby niewiadome — wynosi około 20% (w Anglji około 1%), starość 11,0—12,0% (w Anglji około 3%), wątłość wrodzona powyżej 6°/o-Nawet określenia napozór naukowe nie budzą dość zaufania.

Wyprowadzenie wniosków co do umieralności na różne choroby jest tern trudniejsze, że nie można się oprzeć nawet na świadectwach lekarskich, gdyż nie da się ustalić populacji, do której zgony te się odnoszą. Jedynie statystyka dużych miast naszych z ludnością powyżej 100 000 ogłaszana przez G. U. S. może być traktowana poważnie. Jak przedstawiają się najważniejsze przyczyny zgonów w naszych największych miastach obrazuje tabl. 5.

Literatura: The accuracy of ceriified causes of death. United States Public Health Sernice. Reprint No 440. Washington 1918; Reprint 1044. Washington 1926„ — Berlillon Jacgucs: Nomcnclature des maladies. Montinrain 1903. — Bain-bridge W. S.:Zagadnienie Raka. Warszdwa 1930. — Brownie© L: The ute of deathrates as a measure of hygienic conditions. Medical Research Councit Repotr. London 1922, — Compbeil Damc JaneU Infant Mortality Reports on Public Health and medical subjects. Ministry of Health. London 1929. — Com-mission Internationale chargie de la rćtńsion dćcennale des nommclatures intemationales des maladies. Ttoisibme session Ministbre des Affaires itrangires. Paris 1921. — Ibid. Ouatribme session. Paris 1930. — Dublin L. I.; and Lotka A. J.s Twenty Five Years of Health Progress. Metropolitan Life Insurance Company. New York 1937. — Kacprzak M.s Krzywa spadku gridlicy. „Warszawskie Czasopismo Lekarskie” Nr. 12—13. Warszawa 1932. — Tenis: GruHica w miastach polskich. „ZdrowieNr. 23—24. Warszawa 1932. — Małżeństwa, urodzenia i zgony 1927_t 1928. Główny Urząd Statystyczny R. P. „Statystyka PolskiSeria A. Tom 27. Warszawa 1934.— Małżeństwa, urodzenia i zgony 1929,1930. Główny Urząd Staty styczny R.P. „Statystyka PolskiSerw C. Zeszyt 45. Warszawa 1937. — Manuel of Joint causes of death. Department of commerce. Washington 1926. — Mianownictwo chorób * przyczyn zgonów. Wyd. Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Warszawa 1932. — Netcshohne Sir Arthur; The elements of vilal statistics. Philadelphia and London 1930. — Pearl Raymond: Introduction to Medical Biometry and Statistics. Philadelphia and London 1930 — Prinzing Fr.: Die melhoden der medizinischen Statistik. Berlin 1924. — Roczniki Statystyczne m. Warszawy. (Wydział Statystyczny Magistratu)

1882—1936. Warszawa 1916—1936. — On the State of the

Public Health Annual Report of the chief Medical Officer for

the Year 1936. London 1936 — Whipple Ceorge Ch.: Vilal

Statishcs. New York 1923.    Marcin Kacprzak.

G. WĘDRÓWKI.

I. Definicja i rodzaje wędrówek, i. Definicja. 2. Rodzaje wędrówek: a) Uwagi ogólne; b) Podział terytorjalny wędrówek; c) Czas trwania wędrówek; d) Charakter masy wędrującej; e) Przyczyny wędrówek; f) Inne cechy wędrówek. 3. Metody badania wędrówek. II. Zarys historji wędrówek do XIX stulecia. I. Wędrówki w czasach przedhistorycznych i wczesno-historycz-nych. 2. Wędrówki w starożytności. 3. Wędrówki w średniowieczu: a) Podboje arabskie i ich skutki; b) Wyprawy krzyżowe i inne podboje w średniowieczu; c) Inne wędrówki w średniowieczu. 4. Wędrówki w epoce wielkich odkryć: a) Początki kolonizacji Nowego Świata; b) Podboje 1 wędrówki ludów; c) Kolonizacja wewnątrz Europy; d) Wędrówki na tle religijnem 1 politycznem; e) Inne rodzaje wędrówek przymusowych. III. W ę d r ó w-ki międzynarodowe w czasach nowszych. 1. Uwagi ogólne. 2. Główne ogniska emigracji przed wielką wojną: a) Europa jako całość; b) Ważniejsze kraje emigracyjne; c) Polska jako kraj emigracyjny; d) Emigracja z krajów pozaeuropejskich. 3. Główne kraje immigracyjne:

a)    Kraje Nowego Świata; b) Kraje Starego Świata.

4.    Wpływ wędrówek na rozmieszczenie ludności.

5.    Wędrówki w czasie wielkiej wojny. 6. Wędrówki powojenne: a) Likwidacja skutków wojny;

b)    Emigracja zarobkowa. IV. Wędrówki wewnętrzne. 1. Charakterystyka ogólna. 2. Wędrówki do miast. 3. Inne typy wędrówek wewnętrznych: a) Wędrówki murzynów w Stanach Zjednoczonych; b) Wędrówki sezonowe; c) Wędrówki wahadłowe: d) Turystyka i ogólna ruchliwość ludności.

I. Definicja i rodzaje wędrówek.

1.Definicja. Wędrówką, w najszerszem znaczeniu tego wyrazu, nazywamy każdą zmianę miejsca pobytu pojedynczej osoby lub grupy osób. Tak szeroko zakreślona definicja wymaga paru wyjaśnień dodatkowych. Przede-wszystkiem, opierając definicję wędrówek na pojęciu miejsca pobytu, umożliwiamy stosowanie jej również do ludności koczowniczej, a nietylko osiadłej. Powstaje tu jednakże trudność rozgraniczenia tego, co możnaby nazwać wędrówkami zwyklemi ludności koczowniczej, t. zn. wędrówek w granicach pewnego określonego obszaru, od wędrówek nadzwyczajnych, czyli wędrówek w ścislem znaczeniu, które polegają na zmianie tego obszaru, na przejściu ludności koczowniczej na inny obszar. Tak więc, ludy koczownicze, które w okresie wczesnego średniowiecza koczowały po stepach czarnomorskich, jak Polowcy lub Pieczyńgowie, przywędrowały tam prawdopodobnie ze stepów środkowoazjatyckich. Wędrówki koczowni-