Magazyn62401

820

ŁACIŃSKA UNJA MONETARNA — ŁOTWA

rzanie się oraz sprawne funkcjonowanie monometalizmu złotego.

Literatura: Chauamśrte~Laprśe: LSunion monitaire lah.ic. Paris 1911. — Egner E.: Der lateintscke Milnzbund seit dem WeWcriege. Leipzig 1925. — Jansson A. E.: Les convenlionc monitaires. Paris, Bruzdles 1911. — Marconcini Federico: Vicende dell'oro e delfargento dalie premesse sloriche alla lięuidazione delta Unione Monetańa Lalina (1805—1926). Milano 1929. — RussaI Henry B.: International Monetary Conferences. New York 1898.— WłUim H. P.r A HisŁory of the Latin Union. Chicago 1901.

Józef świdrowski.

Łapicki Juijan.

Ł., rolnik i ekonomista, ur. w 1829 r. w Boczejkowie pow. lepelskiego, zmarł w 1894 r. Po ukończeniu studjów na wy-dz.ale przyrodniczym uniwersytetu w Petersburgu gospodarował początkowo na Kresach północno-wschodnich i brał czynny udział w pracach, zmierzających do uregulowania tam sprawy włościańskiej. Następnie osiadł w Gidlach pow. noworadomskie-go. Ł. należał do grona tych jednostek, które postawiły sobie za cel wyświetlenie stosunków gospodarczych Królestwa, uważając to za niezbędną podstawę dla właściwego skierowania wysiłków społeczeństwa polskiego na drogę uzdrowienia tych stosunków i obrony w miarę możności interesów kraju przed polityką zaborcy. Ł. przyczynił się do zbadania szeregu odcinków życia wsi Królestwa w pierwszych kilkudziesięciu latach po uwłaszczeniu i był jednym z pierwszych, którzy podkreślali znaczenie produkcji włościańskiej w całokształcie produkcji krajowej i uwypuklali znaczne możliwości rozwojowe warsztatów drobnych, przyczyniając się przez to do stopniowego kruszenia się argumentów, wysuwanych przeciw procesom parcelacyjnym przez jednostki niechętne tej akcji. Do ważniejszych prac Ł. należą: „Wielka i mała własność ziemska w Królestwie Polskiem“ („Ateneum", 1877), „Służebności włościańskie" („Ateneum", 1878), „Szkoły elementarne w Królestwie Folskiem" („Niwa", 1880), „Stosunki gminne w Królestwie Dolskiem i właściwy kierunek ich rozwoju" („Ateneum", 1881), „Siły produkcyjne wielkich i małych gospodarstw" („Ateneum", 1883). Pracą z zakresu techniki rolniczej jest jego „Pług, zasady jego budowy" (Gazeta rolnicza, 1883). Większość powyżej wymienionych prac wyszła również w oddzielnych odbitkach. Wiele artykułów Ł. można znaleźć poza zazna-czonemi już pismami w „Gazecie Polskiej", „Echu" oraz w „Rolniku i Hodowcy".

A. Żabko-Potopomcz.

Łotwa.

I- Gecgrafja i stosunki gospodarcze. II. Historja i sprawy polityczne. I. Łotwa pod panowaniem obcem. 2. Łotwa niepodległa.

I. G80grafja i stosunki gospodarcze.

Ł. rozciąga się miedzy 55°4o'23" a 58°o5'i2" szer. półn. oraz między 20°58'07" i 28°i4'3o" dług. wsch. Gr. od zachodu i północnego zachodu otacza ją morze (494 km), które wcina się tu głęboko w ląd, tworząc zatokę Ryską, od północy przylega do niej Estonja (375 km), od wschodu — Związek Sowiecki (351 km), od południa zaś — Polska (105 km) i Litwa (570 km). Granicą naturalną jest tylko wybrzeże Bałtyku. Zawarty w tych granicach obszar ma 65 791 km’ powierzchni i rozpada się na 4 prowincje: Kurlandję (Kurzeme — 13 210 km¹), Zemgalję (Zemgale — 13621 km¹), Liflan-clję (Vidzeme — 23 070 km²) i Latgalję (Latgale — 15670 km²).

Ukształtowanie powierzchni Ł. jest bardzo proste, składają się na nie dwa obszary wysoczyzn — jeden na zachodzie (pojezierze Kurlandzkie), drugi na wschodzie (pojezierza Inflanckie i Latgalskie) — przedzielone niską równiną Mitawo-Ryską, stanowiącą przedłużenie doliny Dźwiny. Główną rzeką Ł. jest Dźwina. Pozostałe ważniejsze rzeki to: Wenta, Aa Kurlandzka, czyli Lielupe 1 Aa Inflancka, czyli Ganja. Jeziora na Ł. są bardzo liczne (ponad 1 000) i o różnorodnej wielkości; niektóre z nich osiągają bardzo znaczne rozmiary; największe jest jez. Lubań (88 km²).

Klimat Ł. odznacza się nagłemi zmianami temperatury, wywoływanemi częstem przechodzeniem depresyj barometrycznych i związanych z niemi frontów. Przeciętna temperatura roczna w Rydze wynosi 6,2°, średnia temperatura stycznia — 4,5°, średnia temperatura lipca — 17,9°. Opady są dość wysokie i wynoszą 600—850 mm; najwyższe są w południowej Kurlandji i w Inflanckiej Szwajcarji. Już w drugiej połowie października pojawiają się pierwsze opady śnieżne. Powłoka śnieżna trwa od połowy listopada do kwietnia.