Magazyn6001

148

Bistą, pojedynczą, nagą, lśnącą, ciemnozieloną i korzeniącą Bię ze wstawów najniższych jak daleko takowe wody sięgają; liście krótkoogonkowe, jajowate lub nieco-podlużne, tępo, (2" i i"), mięsiste, ciemnozielone, nagie, karbowano - piłko-wane lub też czasem i całobrzegie; grona naprzeciwległe, o-kolo 2'/acalowe, wielokwiatkowe, wiotkie,— o przysadkach lancetowatych, krótszych od szypuleczek; kwiatki jasno-sza-firowe lub blade, zawsze ciemniej żyłkowane, drobne,— z łatkami kielicha prawie-równemi; torebki okrągławo-nabrzę-kłe, zaledwie wykrojone.— Porasta wszędzie miejsca wilgotne— ponad źródłami, strumieniami, przykopami, stawami— w całój Europie, oraz Azyi, Afryce i Ameryce północnój; kwitnie od czerwca do września.

Roślina ta, cliod bez woni i smaku zaledwie - gorzkawego, pod nazwiskiem ziela Bobownika— herb a łieccabungae, od najdawniejszych czasów znnkomite miała zastósowanie— wguilcu, w zastoinach brzusznych, zatkaniach wątroby, śledziony, gruczołów i t. p: dziś zaś zaledwie jeszcze stanowi podstawę liczenia wiosennego Sukami świeżych ziół.

RODZAJ 127. Świetlik [Euplirasia Tourn.].— Kielich dzwonkowaty, 4wrębny. Korona ziejąca; z wargą górną szyszakowatą i wrębną, a z dólnćj dłuższćj łatkami naj-częściój wykrojenemi. Pręciki 4, osadzone w rurce, parami równe; główek oba woreczki równoległe i sztyletowate, z sztylecikiem niższego dłuższym. Jajnik 2komorowy, wiclozaląż-kowy; szyjka zamknięta; znamię główeczkuwate. Torebka 2-woreczkowa, pękająca komorowo— w 2 łusczyny przegrodo-nośne. Nai iona liczne, wrzecionkowate, żebe. kowane, z szewkiem wydatnym.

Gat. 1., b. lekarski \E. officinalis. Lin.], w starych pismach także kwietnikiem, hwiec°kanii i bwietlcem zwany. Hay, Jł. t. 8.— Ziółko roczne. Jego— korzeń wrzecionkowaty; łodyżka do 6" wzniesiona, tęga, wysmukła, obła, ostrokręż-nie rozgałęziona, często czerwonawa, miękkowłosa; listki jaj-kowate (‘/s” i '/i”), prawic bezogonkowe,— dolne w podstawie zaokrąglone a górne zwężone klinowato, zrzadlca ostro-piłkowane w ząbki szydełkowato - kończystc, nagie, prawic-Iśnącc,— najwyższe zaś prawie-naprzemianlcgłe i krótsze od kwiatków; kwiatki o kielicha łatkach szydełkowato - kończy -Btych,— a korony białawej lub blado-różowćj szyszaku z o-bu stron 2ząbkowym, gardzieli żółtej, a łatkach wargi dól-nój głęboko-wykrojonych,—■ z główkami brzegiem biało-wło-sistemi; torebki zaokrąglone i kończyste; a nasionka cise, o 12tu białawych żeberkach. — Dość częsty po łąkach, pastwiskach i wrzosowiskach suchych, w równinach i górach Europy; kwitnie od lipca do września.

rrzez juhiś czas zaniechane, dziś znów niekiedy przepisywanóm bywa ziele Świetlika— herba Euplirasiae, najwięcój w cierpieniach