Magazyn6801

186

cno wydłużone, 6ścienne, krósowanc; o puchli dłuższym od nich, szorstko-włosiatyrn.— Rośnie w okolicach górzystych Europy środkowej i południowej, oraz Azyi średnićj; kwitnie od lipca do września.

Jednym ze znakomitszych lćków, od IIipokuatesa utrzymujących się w użyciu, był korzeii omanowy— radix Euulae v. E. c&mpanae t. Helouii. Jest on wzmacoiająco-roztwarzający, pobudzający zwłaszcza błony śluzowe, ułatwiający wydzielanie, wzbudzający poty, pędzący mocz; dla tego zadawanym bywał nader często— w wozgrzywości dróg pokarmowych, w zastoinach wątroby i brzucha niższego, w śluzotokach wszelkich, w przeciągiem zapaleniu płuc, w dychawicy wozgrzywej,— a szczególnie we wszelkich jawnych lub wpędzonych W wewnątrz wyrzutach skórnych.

RODZAJ 159. Ślinnik [Spilautlies Jacq.].— Koszyczek wielokwiatkowy; już różnopłciowy— z kwiatkami promieniowymi języczkowatymi i żeńskimi, a środkowymi rurko-wato-4 — 5zębnymi i obupłciowymi; już obupłciowy z wszystkimi rurkowatymi. Kielichokrywy 2szeregowej, przylegającej i krótszej od kwiatków środkowych— łatki zewnętrzne listkowate, a wewnętrzne prawie-błoniaste i poskładane. O-sadnika wypukłego plewinki— poskładane. Główki czarniawe. Znamiona środka wcięte w szczycie i pędzelkowate. Ziarn-czaki bezdzióbe; promieniowe (jeźli są) 3graniaste lub ści-śnione z przodu, wykrojone w końcu, uwieńczone 2ma ostkami włosowatemi; a środkowe ściśnione, po bokach rzęso-wane, bezostne.

Gat. 1. Ś. warzywny [S. oleraceus Lin.]. Jacq. h. V. t. 135.— Ziole roczne; o korzeniu włóknistym; łodydze zaledwie 8" wysokiej, prawie - nagiej, krótko- i rozpostarto-ga-łęzistćj; liściach naprzeciwległych, dlugoogonkowych, prawie sercowato-3kątnych lub -jajowatych, tępych lub kończysta-wych, (4'' i 2"), karbowano-piłkowanych, blado zielonych lub tćż brudnoczerwono-cisawycn, nagich, nieco ostrawych w dotknięciu; koszyczkach pojedynczych na końcach nagich gałązek, półkulistych, ^s/_;i" w średnicy,— z kwiatkami samymi rurkowatymi, żółtymi lub cisawo - czerwonawymi środkiem; ziarnczaknch 2ostnych.— Rośnie dziki w Indyach wschodnich i w Ameryce południowój, oraz u nas po ogrodach uprawiany— lecz zaledwie 6" wysoki; kwitnie prawie ciągle.

Smok ran początkowo ostry i piekący, później chłodzący i ciągnący ślinę, n woń nieco przeciwną. Używanym bywa ziele Slinnilca— lior-ba Spilnnthi, przeciw gnilcowi, w cierpieniach oczów; lecz nnjwięcśj vr bólu zębów zewnętrznie, zwłaszcza przyrządzany z niego wymocz wyskokowy 1’araguay-llou.

RODZAJ ICO. Rumian [Aiitliomis Dec.].— Koszyczek wielokwiatkowy; kwiatki promieniowe 1 szeregowe, ję-zyczkowate, żeńskie, a rzadko rurkowate albo żadne; środkowe zaś rurkowate, 5zębno, obupłciowe. Kieliehokrywa kil-koszeregowa, dachówkowata. Osadnik wypukły lub ostro-