page0059

Ryby kościste: Pędzłoskrzelne. Miękkopromienne Brzuchopłetwe (Karpiowate). 35

cion ąuadricornis), nieduża ryba (dł. 25 — 35 cm), okryta jednolitym 3-graniastym pancerzem (płaski brzuch), tak że ru-chomemi pozostają tylko ogon i płe twy; brzusznych niema wcale. Żarnie szkuje zwrotiikowe części Atlantyku.

4 Rząd. Pędzłoskrzelne cz. Wiązkoskrzelne (Lopliobrancliii).

Różnią się od wszystkich innych kościstych kępkowatemi skrzelami, to znaczy, że listki na lukach skrzelowych ułożone są kępkami, a nie grzebyko-wato, jak u innych. Są to wszystko ryby małe, o ciele mocno wydłużonem, suchem, z małą ilością mięsa, okrytem kanciastym pancerzem z płytek kostnych; pysk wyciągnięty w długi ryj z bezzębną gębą na końcu. Płetwy słabo rozwinięte, brzusznych zwykle nie bywa, często także i ogonowej; wskutek tego pływają przeważnie źle. Pęcherz pławny zamknięty; szkielet zupełnie skostniały. Samce z fałdami na brzuchu lub torbą, w której noszą ikrę, złożoną przez samice.

120 gatunków, wyłącznie morskich. Karmią się przeważnie drobnemi skorupiakami.

Tab. 13 fig. 2. Pławikonik krótko -pyski, zwany także konikiem morskim

(Hippocampus breyirostris), mały (dł. 10—12 cm.), okryty kolczastym pancerzem, z przednią częścią ciała w kształcie głowy końskiej i grzebieniem z ciernistych wyrostków na karku; ogon bez płetwy, długi i chwytny, służy do przytwierdzania się do roślin podwodnych. Pławikonik pływa w pozycji pionowej dzięki szybkim falistym ruchom płetwy grzbietowej. Zamieszkuje morze Śródziemne, Atlantyk i Północne.

5 Rząd. Miękkoproinienne. Otwartopęelierzowe ,    (Pliysostomi).

Płetwy złożone z miękkich promieni (co najwyżej może być po 1 promieniu ciernistym w płetwie grzbietowej i w piersiowych); otwarty pęcherz pławny albo całkiem bez pęcherza; łuski całobrzegie; szczęki górne i kości mię-dzyszczękowe ruchome; szkielet zupełnie skostniały.

Największa grupa ryb po ciernio-pro-miennych (do 3000 gatunków), ale gdy tamte są przeważnie morskie, te są głównie słodkowodne; bardzo ważne pod względem ekonomicznym, należy tu bowiem ²/₃ ryb jadalnych. Tu należy większość naszych: 42 gatunki (przeszło połowa). Rząd ten dzielimy na 2 podrzędy, podług płetw brzusznych: 1) Brzuchopłetwe (Abdominales) i 2) Niedopłetwe (Apodes).

1 Podrząd. Brzuchopłetwe (Abdominales).

2 pary płetw parzystych; brzuszne daleko w tyle.

1 Rodzina. Karpiowate (Cyprinidae).

Ciało bocznie ścieśnione, okryte gład-kiemi, dość dużerni łuskami. Z 1 płetwą grzbietową. Pysk bezzębny, z wąsikami lub bez; na silnie rozwiniętych i dużych dolnych kościach gardłowych znajdują się wielkie zęby, które rozcierają pokarm, działając wspólnie z płytą rogową, osadzoną na spodzie czaszki. Pęcherz pławny podwójny. Wyłącznie słodkowodne, najobficiej w strefie umiarkowanej płc., a najliczniej na Starym Lądzie (do 1000 ga-