page0062

38 Ryby kościste: Niedopłet. (Węgorzow.). Miękkopr. (Wątłuszów. Bokopływy).

2 Podrząd. Niedopłetwe (Apodes).

Bez płetw brzusznych; tylko z piersio-wemi i nieparzystemi.

0 Rodzina. Węgorzowate (Muraenidae).

Ciało wydłużone, kształtu wężowatego lub wstęgowatego, okryte bardzo drobną łuską lub nagie; pysk silnie uzębiony; otwór skrzelowy mały; płetwy nieparzyste zlane w jednolitą obwódkę; pęcherz pław-ny zwykle bywa. 230 gatunków z wód słonych lub słodkich strety gorącej i umiarkowanej. Drapieżne. U nas 1 gatunek.

Tab. 14 fig. 1. Węgorz pospolity

(Anguilla yulgaris), dość spory (dł. 50— 120 cm i więcej); ciało obłe, okryte

grubą, śliską skórą z bardzo drobnemi, zmarniałemi łuskami; pysk głęboko rozcięty z wystającą naprzód żuchwą. Zamieszkuje zlewiska wszystkich mórz Europy, z wyjątkiem Czarnego i Kaspijskiego; karmi się mniejszemi zwierzętami wodnemi oraz ikrą; w jesieni wędruje na tarło do mórz; mięso bardzo cenione; u nas w Wiśle, aż do krainy pstrąga.

Węgorz cz. strętwa elektryczna

(Gymnotus electricus), znacznej wielkości (dł. 1-2 m), z silnemi narządami elektrycznemi, któremi może zadawać uderzenia bolesne nawet dla ludzi i większych zwierząt; zamieszkuje rzeki Amer. Płd.

6 Rząd. Miękkopromieime. Zamlmiętopęclierzowe

(Anacantliini).

Płetwy z miękkiemi promieniami; brzuszne zawsze tuż pod lub nawet przed pier-siowemi (gardłopłetwe); pęcherz pław-ny zamknięty, niekiedy bez pęcherza.

370 gatunków, prawie wyłącznie morskich; u nas 8.

1 Rodzina. Wątłuszowate (Gadidae).

Ciało wydłużone, z małemi, gładkiemi łuskami; płetwa grzbietowa pojedyncza albo też rozdzielona na 2 lub 3 części; podogonowych również bywa czasami 2; brzuszne umieszczone przed piersiowemi; otwór skrzelowy duży; pysk uzębiony, szeroki, często z wąsikami. 60 gatunków przeważnie morskich ze streiy umiarkowanej i zimnej. Drapieżne. Jest to najważniejsza rodzina obok śledziowatych. U nas 4 gatunki.

Tab. 14 fig. 2. Pomuchla (Gadus ae-glefinus), spora ryba (dł. do 90 cm.), z 3 płetwami grzbietowemi i 2 podogo-nowemi; wąsik na brodzie bardzo krótki. Zamieszkuje Atlantyk i morze Północne; towarzyszy stadom śledzi, któremi się karmi; mięso jadalne.

Wątłusz (Gadus morrhua), znacznie większy (dł. 1—1,25 m i więcej, waga do 40 kg i więcej), z wąsikiem dłuższym; te same morza i Bałtyk; obok śledzia jest najważniejszą rybą pod względem gospodarczym; stanowi bardzo ważny przedmiot połowów i nosi rozmaite nazwy: kabeljau (stary, świeży), dorsz (młody, świeży), sztokfisz (suszony), klipfisz (suszony z solą na skałach), laberdan (solony). Z wątroby otrzymuje się znany tran leczniczy.

Miętus rzeczny (Lota yulgaris), średniej wielkości (dł. 45 — 60 cm) z bardzo drobnemi łuskami, 2 płetwami grzbietowemi i 1 podogonową bardzo długą; pysk również z wąsikiem. Zamieszkuje głębokie rzeki i jeziora Europy śród., między innemi i u nas; mięso jadalne.

2 Rodzina. Bokopływy cz. Płastu-gowate (Pleuronectidae).

Ciało niesymetryczne w kształcie wysokiej tarczy, mocno ściśniętej z boków,