page0092

88

Powtóre, godzi się zapytać, czy ta matematyczna pro-porcyonalność, ten najściślejszy związek między wydoskonaleniem mózgu a doskonałością rozumu, na czem materyaliści się opierając, te dwie rzeczy identyfikują, jest rzeczą prawdziwie naukowo i niewątpliwie zbadaną ?

Oczywiście, jeżeli się ktoś zadowolni powierzchownym, ogólnym rzutem oka na szereg postępowy różnych rodzajów zwierząt, to zauważy niezawodnie pewien postęp instynktów i „umysłowości“ mniej lub więcej odpowiadających doskonaleniu się ich systemu nerwowego. I tak: u najniższych żyjątek jak zoopbyta (zwierzokrzewy: gąbka, koral), niemasz wcale ani mózgu, ani szpiku pacierzowego, nie mają nawet łańcucha gangliowego, tylko pewne, bardzo słabiucbne zarysy systemu nerwowego; zaledwo też można u nich dostrzedz jakiś zmysł dotykania i słabe światełka instynktu, jak u meduz.

Z ukazaniem się systemu nerwowego gangliowatego, jak u mięczaków (ostrygi), już się zaczyna zdolność czucia, mają już zmysł dotykania, wzrok, może nawet smak, słuch i instynkt słabiutki. W miarę jak wzrastają i rozwijają się zwoje mózgowe, spostrzegamy już instynkt i ukazuje się: „inteligencya“ zwierząca. Materyalista Leuret zestawił następującą skalę rozwoju ’):

1° Pewne czucie i pewne instynkta, objawiające się w szukaniu pożywienia i rozpłodzie. (Pierścieniowate: glisty, pijawki).

2° Czucie znacznie większe, silny popęd płciowy, żarłoczność i ślepa krwiożerczość. (Crustacea: raki).

3° Czucie jeszcze potężniejsze, budowa mieszkań, żarłoczność, chytrość, przebiegłość. (Arachnidae: pająki).

4° Czucie bardzo wydoskonalone, budowa mieszkań, zao-

^!) Leuret: „Anatomie comparee", nadto Lelut: „Physiologie de la pensśe" t. I, c. 10, et t. III, c. 13; Milne-Edwards: „Leęons de physiologie" t. XIV; Cuvier: „Anatomie comparee t. III; Farges op c. 138.

http://rcin.org.pl