92
i transformiści złote góry sobie obiecywali, naruszali popioły przed wiekami pomartych pokoleń, przetrząsali cmentarze, jaskinie, muzea — i w końcu, mimo tylu trudów i pracy spotkał ich gorzki zawód. Spodziewali się, że znajdą u ludów najdzikszych, jakoteż u zamierzchłych pokoleń mózgi szczuplutkie, atroficzne, a przez porównanie ich z dzisiejszymi wykażą wielkość dzisiejszych mózgów, a stąd i cywilizacyi; tymczasem, ku niemałemu zdziwieniu i zgryzocie, przekonali się naocznie, że pojemność starych czaszek nie tylko równą, ale nieraz nawet o wiele pokazała się wyższą nad mózgi dzisiejszych mędrców. Według tego kryteryum, zdolność ludzi rasy żółtej byłaby o wiele większą niż ludzi należących do rasy kaukaskiej, przeciwnie Chińczycy staliby daleko niżej umysłowo od murzynów Dahomeju, Eskimosi zaś i Paryżanie, Włosi i Kanacy mieliby prawie jednakowy stopień umysło-wości, a najniżej na szczeblu mądrości stałby szczep Anglosaksoński.
Załączamy kilka cyfr przeciętnych 1):
Epoka gładkiego kamienia, jaskinia t. zw. de 1’Homme
mort (Lozere): ..... |
6 |
czaszek |
1600 cm. kub. |
Epoka gładkiego kamienia z ró- | |||
żnych okolic Francyi. . . |
11 |
czaszek |
1568 cm. kub. |
Epoka gładkiego kamienia z groty | |||
de Baye ....... |
25 |
czaszek |
1534 cm. kub. |
Czaszki Gallów...... |
24 |
n |
1592 „ „ |
„ z czasu Merowingów . |
42 |
r> |
1536 „ „ |
Wiek XII. Paryżanie .... |
67 |
n |
1531 „ „ |
Egipcyanie — 4 dynasty a — pomiary |
Broca |
Czaszek cm. k. 21 1532 | |
» 11 » |
» |
n |
12 1443 |
» 18 * |
1) |
9 1464 |
‘) P. dr. Georges Surbled: „Le cerveau“ str. 27, 33, 35 i inne.