page0014

4

mują duszą samą. W najnowszych dziełach psychologicznych , nawet w podręcznikach szkolnych, napotykamy traktaty o uczuciach, o popędach, o snach, ruchach i odruchach, ale niema tam nieraz ani wzmianki o istocie odrębnej od ciała, duchowej, niepodzielnej i nieśmiertelnej, która jest źródłem, środowiskiem, i podścieliskiem wszystkich życia objawów.

Czemu psychologia nie jest nauką o duszy, lecz tylko o najpowierzchowniejszych jej objawach?

Przyczyna tego nieusprawiedliwionego milczenia o duszy tkwi też w kierunku materyali-stycznym i pozytywistycznym nowożytnych umiejętności, które usiłują oprzeć swe badania li tylko na zjawiskach empirycznych, a boją się wkraczać w nieprzystępną wrzekomo dziedzinę metafizyki. Ale pytam, czy taka wiedza powierzchowna zasługuje na miano gruntownej, rzetelnej umiejętności? Wszak żadna gruntowna umiejętność nie ścieśnia zakresu swych badań do samych tylko zjawisk zewnętrznych. Fizyka i chemia są naukami empirycznemi, a jednak fizyka prawi n. p. o eterze, którego nikt nie widział ani dotykał, ale który przejawia swe istnienie w zjawiskach światła i ciepła; chemia rozprawia o nieuchwytnych zmysłami atomach, które dowodzą swego istnienia w połączeniach chemicznych

Dziedziną nauki jest wszystko, czego umysł ludzki dosięgnąć może, wszystko, co ma swój wy-

http://rcin.org.pl