page0136

m 8. DICKSTEItf.

Zagłębiwszy się w ten przedmiot, pracował Wroński dalej bez przerwy nad zasadniczemi zagadnieniami teoryi gazów i ciepła, starając się jednocześnie o zastosowanie swych pomysłów teoretycznych do zadań praktycznych lokomocyi lądowej , wodnej i powietrznej. Wielka moc rękopisów, rysunków i planów, obliczeń i prób, z tego i z późniejszych okresów, wprawia w podziw przeglądającego tę spuściznę, która dotąd pozostała martwą, mimo, źe o swoje teorye i pomysły, podobnie jak i z powodu swoich odkryć matematycznych, staczał Wroński, jak to później jeszcze opowiemy, walkę z przedstawicielami nauki i praktyki technicznej. Obecnie zastanowimy się w krótkości nad rezultatami pracy Wrońskiego w uważanym okresie czasu.

W roku 1833 był już znacznie posunięty w pracach przygotowawczych nad teoryą lokomocyi, i znalazł ludzi, którzy pospieszyli z pomocą niezbędną do urzeczywistnienia szeroko sięgających planów. Byli nimi dwaj przyjaciele Wrońskiego: Lazare Augć i Petit Dossaris. Przy ich współdziałaniu poczynił przygotowania do uzyskania patentów na swoje wynalazki, a na uczynioną mu przez pp. Lafitte i Caillard, właścicieli towarzystwa „Compagnie des Messageries gćnćrales^u, podpisał w dniu 3 października 1833 umowę, której przedmiotem była eksploa-tacya lokomocyi za pomocą machin parowych wynalazku Wrońskiego ^s). Umowa trwać miała przez lat piętnaście i zapewniać Wrońskiemu wynagrodzenie po 1000 fr. dziennie, o ileby eksploatacya doszła do 2000 poczt dziennie. W papierach Wrońskiego znaleźliśmy konspekt tej umowy.

Po podpisaniu umowy zabrał się energicznie do pracy dalszej. Uniesiony powabem przedmiotu, pobudzającego do głębokich studyów nad różnemi zagadnieniami mechaniki i fizyki, postanowił przedewszyst-kiem zapanować nad całą tą dziedziną ze stanowiska matematycznego, do czego zresztą w poprzednich pracach miał już materyał w części przygotowany. Spekulacyjny jego umysł zagłębił się w dociekania nad prawami nauki o cieple, nad teoryą trzech stanów skupienia i nad wielu pytaniami z fizyki teoretycznej. W badaniach tych szukał podstawy pewnej dla swych pomysłów technicznych. Zajęty tą pracą, mniej zważał na obowiązujące go w umowie z wspomnianem towarzystwem żądania; wywołało to wzajemne niezadowolenie, skutkiem którego po niedługim czasie sam, jak powiada, zerwał tak korzystną dla siebie umowę, by nie być krępowanym w pracy czysto-naukowej. Jako wynik badań, prowadzonych z nadzwyczajną energią, powstało nowe dzieło o machinach parowych: ,,Nouveaux systemes de machines a vapeur, fondćs sur la dćcouverte des yraies lois des forces mćcaniques^u.

Jest to właściwie dzieło nie o machinach parowych, lecz traktat filozofiezno-fizyczny. W krótkości bogata treść jego przedstawia się w ten

http://rcin.org.pl