page0136

97

Skorupiaki: Pancerzowce (Ustonogi. Obunogi. Równonogi).

rach na brzegu; nocą wychodzi na żer; na składanie jaj wędruje gromadnie do morza. Jadalny.

Tab. 29 fig. 9. Jeżokrab maja cz. pająk morski (Maia sguinado), wielk.

śred. (dł. 10—18 cm); tułogłowie 3-kąt-nie jajowate z 2 kolcami zprzodu i 5 po bokach; nogi długie, o wąskich, małych kleszczach. Pospolity w morzach Eur., zwłaszcza w Śródziemnem; jadalny.

3 Rząd. Ustonogi (Stomapoda).

Pancerz miękki, nieduży, nie osłania tylnych (3—4) obrączek tułowia; 5 par szczękonoży chwytnych, 3 pary nóg właściwych, widlastodzielnych, wiosłowatych; odwłok długi, z 5 parami nóg płetwowych, na których osadzone są skrzela, i VI parą silnie rozszerzoną, tworzącą wielką płetwę na końcu. Przeważnie morza strefy cieplejszej; 50 gatunków.

Tab. 30 fig. 1. Rawka kątowata

(Sguilla mantis), dość duża (dł. 15— 18 cm); II para szczękonoży przedstawia potężny organ chwytny o ostatnim członku zazębionym i mogącym przykładać się do przedostatniego, jak ostrze scyzoryka do oprawy. Pospolita w morzu Śródziemnem; pływa bardzo zwinnie; karmi się skorupiakami i małemi rybami; jadalna.

B. Siadłookie cz. Obrączniki (Edriophthalmata

s. Arthrostraca).

Małe; bez jednolitego pancerza, z ma-łem tułogłowiem, utworzonem tylko z głowy i 1 obrączki tułowia, pozostałe (7) obrączek tułowia wolne, złączone ze sobą ruchomo; oczy bez słupków, zwykle złożone; 1 para szczękonoży i 7 par nóg właściwych, chodnych lub pływnych; do nich samica przytwierdza jaja.

4 Rząd. Obunogi (Amphipoda).

Ciało ścieśnione z boków; skrzela na nogach tułowiowych; odwłok długi: 3 pary jego nóg krótkie, 2-dzielne, pływne; 3 długie, skierowane do tyłu, skoczne. Morza lub wody słodkie; karmią się drobnemi zwierzętami, ale biorą także pokarm roślinny.

Przeszło 600 gatunków.

Tab. 30 fig. 2. Kiełż zdrojowiec

(Gammarus pulex), mały (dł 12 —15 mm), z małą głową i długiemi rożkami. U nas i indziej w Europie w zdrojach i szybko płynących potokach.

5 Rząd. Równonogi (Isopoda).

Ciało szerokie, zwykle wypukłe; odwłok krótki, często ze zlanych obrączek; nogi o budowie jednostajnej; skrzela na nogach odwłokowych. Wodne lub lądowe.

Przeszło 800 gatunków.

Tab. 30 fig. 3 Stonóg murowy

(Oniscus murarius), mały (dł 12 —17 mm), o ciele jajo watem, nieco połysku -jącem; wewnętrzne rożki zmarniałe, le-

Atlas państwa zwierzęcego. Cz. 111. — 7 dwo widoczne, tak że wydaje się jak-gdyby była tylko 1 para rożków; obrączki odwłoka niezlane; wszystkie nogi tułowiowe (7 par) jednakowe, chodne; ostatnia para nóg odwłokowych wystaje ztyłu jakby 2 styliki. Pospolity po mieszkaniach w ciemnych i wilgotnych kątach; także w ogrodach. Karmi się gnijącemi szczątkami roślin.