page0143

13*

Richelieu — Richmond

Ludwika XVI stracił zupełnie swą wziętość u dworu. W r. 1780 zawarł po trzeci raz śluby małżeńskie z wdową po Irladczyku Rothe. Umarł roku 1788. Z drugiego małżeństwa pozostawił syna;, księcia Fronsac i córkę zaślubioną z hr. Kgmonlem. Soulavie wydał Memoires du marechal de Richelieu (10 tomów, Paryż, 1704). Porównaj Faur, Vie prwee du marechal de Richelieu (8 tomy, Paryż, 1790).

RiChelien (German Emmanuel, książę, duc de), wnuk słynnego kardynała i ministra francuzkiego, urodzony w r. 1766. Za nadejściem rewolucyi francuskiej, wydalił się do Rossyi, gdzie wszedłszy do służby wojskowej, brał udział w wojnach z Turcyją. W r. 1803 przeznaczony na generał-guberna-tora albo miastorządzcę nowozałożonej Odessy, która w krótkim czasie (bo w przeciągu lat 11-stu) z lichej mieściny, dzięki staraniom księcia, stanęła w rzędzie celniejszych miast Europy. W r. 1814 Richelieu wrócił do Fran-cyi, gdzie mianowany parem i pierwszym członkiem izby francuskiej, a następnie prezesem ministerstwa spraw zagranicznych. Umarł w r. ±822. Wystawiono mu pomnik w Odessie, a liceum tamtejsze otrzymało nazwę Richelieu’go.

Richer (Edmund), obrońca swobód gallikańskich, urodził się w Chource w Szampanii r. 1560, uczył się w Paryżu' i był professorem w Sorbonie. Żywego temperamentu, wystąpił r. 1591 w obronie Jakóba Clement, zabójcy Henryka Walezyjusza; następnie wziął stronę Henryka IV, po przyjęciu przezeń wiary katolickiej. Odtąd w pismach powstawał przeciw władzy papiezkiej, którą posądzał o niechęć ku gallikanizmowi i żądzę obalenia go przy pomocy jezuitów, co pociągnęło za sobą wydalenie jezuitów z Francyi r. 1595. Przyjaciel Fra Paolo Sarpi, bronił tego adwokata Wenecyi przeciw Pawłowi V papieżowi. W r. 1608 został syndykiem sorbony. Wydał r. 1611 dzieło: De ecclesiasbica et poiitka potestate, w którem przyznaje wyższość soborów nad papieża i za to ściągnął naganę stolicy apostolskiej, oraz synodów w Sens i Aix, był nawet osadzony w więzieniu. Historia conciliorum generalium (Ko-lonija, 1682, tomów 3), przyznaje wyłącznie soborom powszechnym władzę prawodawczą w Kościele. Umarł Richer r. 1631. W r. 1753 wyszła w Paryżu Hisfort//a syndykatu Edmunda Richer. przez niego napisana. L. R.

Richerus, kronikarz francu/ki, urodzony w połowie X wieku, syn Rudolfa, dygnitarza przy królu francuzkim Ludwiku IV. Wstąpiwszy r. 966 do klasztoru benedyktynów w Rheims, był tamże uczniem sławnego Gerberta, późniejszego papieża Sylwestra II, który zlecił mu napisanie Historyi Francyi od 883—998 r. Jedyny znany dotąd exemplarz jego pracy odkryty został 1839 r. w biblijoteee publicznej w Bambergu i przedrukowany w Pertz’a Monumt/lta Germaniae fdsjorica (tom V). Pełno tam ważnych szczegółów, na których zbywa innym kronikarzom współczesnym.    F. //. L.

Richmond, nad rzeką Swale, miasteczko w angielskiem hrabstwie York, ma 4,400 mieszkańców, trudniących się głównie sukiennictwem i pracą w po-blizkich kopalniach ołowiu; tu znajdują się wspaniałe ruiny twierdzy zbudowanej przez hrabiego Allana Richmond, synowca Wilhelma Zdobywcy. — Richmond, nad Tamizą, wieś kościelna w angielskiem hrabstwie Surrey, niegdyś ulubiona rezydencyja królów' angielskich, sławna widokiem jednym z najpiękniejszych w całej Anglii; mieszkańców liczy 5,500, utrzymujących się głównie z licznych gości, przybywających tu ciągle z poblizkiego Londynn. —■ Richmond, stolica Stanu Wirginii w Ameryce północnej, na lewym brzegu James-river i tuż pod jej kaskadami, połączona dwoma mostami z Mancheste-