page0178

174

lodowce, dostarczają resztki skamieniałe flory i fauny z owej epoki. Tak np. Oswald Heer odkrył w południowej molassie słodkowodnej w południowej Szwajcaryi około 400 gatunków skamieniałych roślin z epoki, wyprzedzającej bezpośrednio epokę lodowców, a te resztki wskazują, jak bujną była flora owej epoki, po której wraz z lodowcami alpejskimi i skandynawskimi przedostawała się na niziny Szwajcaryi roślinność górska; jej pozostałościami są napotykane w okolicy Einsiedeln gatunki: Betula nana, Hierochloa odorata, Juncus Supinus, Juncus sty-gius, Malaxis paludosa, Orchis Traunsteineri i niektóre gatunki Carex.

Natomiast wyginęły okazy fauny z epoki lodowcowej, jak mamut (Elephas primig.), którego liczne ślady napotykane bywają w ziemi Syberyjskiej i w całej Polsce, dalej nosorożec (Rhinoceros), niedźwiedź jaskiniowy (Ursus spelaeus), jeleń (Cerv. megaceros), łoś (Cerv. alces), tur (Bos primig.), żubr (Bos pris-cus), hyena itd., a inne usunęły się w okolicę wysokich Alp lub ku północy, jak np. kozice, ryś, świstak, renifer itd. *)

Zrazu przypuszczano, że istnienie lodowców było czysto lokalnem zjawiskiem i przyczynami lokalnemi zmiany klimatu je wyjaśniano. Kiedy jednak przekonano się, że lodowce istniały w różnych częściach świata, oglądnięto się za przyczynami ogól-niejszemi, któreby wyjaśniły tak powstawanie lodowców, jak i ich powtarzanie się. Tak np. Archibald Geikie przyjmuje 6 różnych okresów lodowcowych dla Europy, Keilhack *) przyjmuje ich trzy, a Woldrich³) tylko jeden; w Rosyi również tylko jeden okres miał istnieć⁴), tak samo, podług Holsta, miała się rzecz w Szwecyi. Otóż około r. 1852 wystąpił Escher von der Linth z przypuszczeniem, iż niegdyś była dzisiejsza Sahara morzem, a wiatry, przesycone parą morską, pędzone od Sahary ku Alpom, oziębiały się szybko i dawały początek wielkim masom śniegów, które zamieniwszy się w lodowce daleko zapuszczały swe zagony po stoczeniu się ze szczytów alpejskich. Kiedy

^J) Por. Wal. Łoziński: dz. w. prz. str. 145.

*) Por. Petermanns Mitteilungen 1896, str. 70 nastp.

*) Por czasop. Globus. 1900, str. 231; Holst: Hat es in Schweden mehr ais eine Eiszeit gegeben? — Berlin 1899.

⁴) Por. czasop. Gaea. 1898, str. 311 nasp.

http://rcin.org.pl