page0159

155

razem dostarczyć psycho-fizyka, zwana także: psycho-fizyolo-gią, fizyko-psychologią, estezimetryą lab psychometryą. Jeszcze właściwie w pieluchach ta nowa gałąź wiedzy, a już sporo hałasu narobiła w Niemczech i we Francyi. Na jej tle osnuł znany czytelnikowi z poprzednich rozdziałów materyalista Al. Herzen dowód, który nazywa uniąue preuve direcłe—jedynym dowodem wprost, mającym wykazać, że to, co my duszą nazywamy, jest tylko przeobrażeniem, nową formą ruchu wywołanego w nas przez wrażenia ze świata zewnętrznego pochodzące. Nim atoli przystąpimy do rozbioru tego dowodu, wypada przedewszystkiem powiedzieć, jakie jest zadanie, jaki cel tej nowej nauki.

Otóż psycho-fizyka, zwana także (jak wspomnieliśmy) psychometryą, wzięła sobie za zadanie pomiar aktów psychicznych, jak to już nazwa psychometryi wskazuje. Lecz jakto, więc można mierzyć akty psychiczne?

Na to pytanie odpowiadają Feehner, Wundt, bracia We-berowie, Morselli, Ribot i wielu innych, że ani chwili wątpić w to nie można ^J).

że ani suggestyi, ani telepatyi, czyli działania na odległość, nie można wytłómaczyć samym mchem cząstek ciała. Zresztą co do bypnotyzmu, to odsyłam do wybornego artykułu 0. M. Morawskiego w „Przeglądzie powszechnymi rok 1888, str. 153—163 i 319 do 338; nadto polecam książkę 0. De Bonniot S. J., pod tyt: „Le miracle et ses eontrefaęons" Paris, 1888, gdzie bardzo dobrze i o hypnotyzmie i o histeryi traktuje; również: „Le merveilleux et la science" par Elie Meric, Paris, 1887; Schneider (Abbe): „Hypnotisme", Paris, 1894; dr. L. Haas: „Cber Hypnotismus und Suggestion", Augsburg, 1894; Franco S. J.: „L’ipnotismo tornato di moda", Roma, 1886; „Etudes sur le ma-gnetisrae animal" par E. Masoin, Bruxelles, 1890 i wyborne artykuły O. Coconniera w „Revue Thomiste" Nr. II, III, IV z 1893, a I i IV z 1894.

*) Patrz: Gutberlet: „Psychologie" str. 32 i 44, tegoż: „Ober die Messbarkeit psychischer Acte „in Philos. Jahrb. V. Bd. 1892, str. 42—51, tegoż artykuły w czasopiśmie: Natur- und Offenbarung, zwłaszcza 37 Bd. str. 385 i nastp., Feehners: „Die psychischen Massprincipien" in Philos. Studien Wundt’s IV Bd. 2 Heft, Al. Herzen op. c. str. 71—85. Albert Farges op. c. 208—226. G. Hahn: „Psychophysiąue", Bruxelles, 1880.

http://rcin.org.pl