page0021

13

Reforma — Reformacyja

sadniczej, a zatem przeciwna przewrotowi rewolucyjnemu. W Anglii refor-mer nazywa się każdy żądający postępu bez przewrotu, ale przeciwny również ślepemu przywiązaniu do zastarzałych instytucyj.    F. H. L.

Reforma, W wojsku usunięcie z czynnej służby oficera i pozostawienie go na pół żołdu. W armii polskiej królestwa oficerowie na reformie mieli odmienny ubiór i często przeznaczała im władza miejsce do stałego mieszkania. Na takiej reformie był słynny powieściopisarz Bronikowski (ob.) autor Boratyńskiego, Więzienia Jana Kazimierza i wiele innych znakomitych utworów.    K. Wl W.

Reformaci, zwani we Francyi Bekollekci, zakon reguły ś. Franciszka ostrzejszy od Bernardynów. Zakonnicy zamiast obuwia używają sandałów, noszą habit krojem nieco odmiennym. Ś. Piotr z Alkantary, zmarły r. 1652 był założycielem takiej reformy, lleformaei w Polsce, dokąd przybyli za panowania Zygmunta III, mieli klasztory w Warszawie (r. 1623), Brześciu, Miedniewicach, Siennicy, Szczawinie, Pilicy, Pińczowie, Stopnicy, (Choczu 1622 r.) Kaliszu, (r. 1631), Koninie, Lutomirsku, Wieluniu, Włocławku, Płocku, Pułtusku, Zarębiu, Żurominie, Chełmie, Kazimierzu, Sandomierzu, Smolanach, Białej, Węgrowie, (r. 1672 Kazimierz Krasiński, podskarbi koronny), Bieczu, Jarosławiu, Kętach, Przemyślu, Rawie, Wisznie.^ Wieliczce,, Zakliczynie.

Reformacyja, należy do objawów duchowych, które nietylko pod względem religijnym, ale i politycznym miały i mają wielkiej doniosłości znaczenie i dla tego też, zapatrywać się należy na nią nietylko jako na wypadek zaszły pośród jednego narodu, ale jako na wydarzenie obchodzące ludzkość całą. Reformacyja, podobnie jak wszystko co się staje, jest skutkiem odpowiadającym naturze przyczyn które ją spowodowały. Przyczyny, które wywołały refor-macyją, są natury religijno-kościelnej i dla tego też reformacyja, jak każden wypadek historyczny, nie stała się nagle i niespodziewanie. Oddawna już podnosiły się głosy protestujące, słychać wołania żądające reformy. Epoka rzeczona nosi nazwę przed-reformacyjnej, a objawy jej widzimy na soborach: pi-zańskim, kostnickim i bazylejskim, oraz w pismach: Piotra d’Ailły, Jana Char-lier, Gersona, Mikołaja de Climange, Ludwika d’AlIemand, kardynała i arcybiskupa z Arles, Henryka de Hassia, Teodora z Niem, Grzegorza z Heimburga, Mikołaja Cusy, oraz Eneasza Sylwijusza Piccolominiego. Najwybitniej jednak dążenia owe wyraziły się w^r usiłowaniach i pracach: Jaaa Wycliffe (zmarłego 1384 r.) i Jana Hussa (zmarłego 1415 r.). W sto lat po Hussie, dążenia i pragnienia reformy Kościoła w jego głowie i członkach, stają się rzeczywistością,. przybierają wyraźne kształty i dają nakoniec życie Kościołowi, który nosi ogólną nazwę Ewfrigeliekiego. Wodzami owego ruchu i jego wyraźnemi i wybitnemi przedstawicielami, są: Marcin Luter i Jan Kalwin. Wszystkie inne osobistości epoki reformacyjnej, większej czy mniejszej znakomitości i potęgi duchowej, grupują się około dwóch tych mężów. Punktem wyjścia reformy Kościoła w^r XVI wieku, jest Pismo Ś-te. Marcin Luter, doktor św. teologii i professor uniwersytetu wittenbergskiego, wystąpił przeciw sprzedaży odpustów w 95 tezach, ogłoszonych dnia 31 Października 1517 r. Mały ten na pozór wypadek, stał się hasłem reformacyi. Tezy rozeszły się szybko po Niemczech, jedni wystąpili przeciw nim, drudzy za niemi, rozwinęła się polemika i wśród ciężkich walk, to co Luter przeczuwał tylko, dojrzało w nim i w mas-sie narodu. Wypowiedział to Luter, twierdząc: iż grzesznik, może być usprawiedliwiony przed Bogiem, tylko przez wiarę w Chrystusa, przez Jego zasługę, z łaski, darmo, bez zasługi z uczynków swoich. Twierdzenie to, stało