page0323

319

ciowe i życie samo jest tylko wypadkową z fizyczno - chemicznych działań pierwiastków, z których organizm jest zbudowany; natomiast pogląd witalistyczny przyjmuje oprócz działalności chemiczno-fizycznei pierwiastków w organizmie czynnik osobny, celow o kierujący wspomnianą działalnością pierwiastków.

§ 52 Dzieje poglądu mechanistycznego na istotę życia.

Nie trudno jest domyśleć się, że w pierwszym rzędzie inateryaliści wszystkich wieków byli zwolennikami poglądu mechanistycznego na życie. Mimo to nie wszystkich zwolenników tego poglądu można zaliczać do materyalistów, bo niektórzy z nich protestują przeciw zarzutowi, jakoby byli mate-ryalistami¹).

Możemy pominąć Heraklita, Demokryta, Epikura, Empe-doklesa, Lukrecyusza, Stoików, a przejdźmy do czasów nowszych i najnowszych. Kierunek empirystyczny. zapoczątkowany przez Bakona z Werulamu (-J-1626), Hobbesa (*j- 1679) i J. Locka (-{-1704), nie pozostał bez wpływu na Gassendiego (-j-1655) i Kar-tezyusza (-{-1615), którzy też organizmy zwierzęce i roślinne mieli tylko za maszyny dobrze urządzone. Około tego czasu Bas. Valentinus, jeden ze zwolenników iatrochemii, stawia zasadę, że wszystkie ciała zwierzęce są zbudowane z 3 pierwiastków: siarki, żywego srebra i soli. Iatrochemicy ²) późniejsi rozszerzyli to twierdzenie i na ciało człowieka, a procesy życiowe mieli za rezultat działalności chemicznej pierwiastków wspomnianych; stany patologiczne, wszelkie choroby miały według nich pochodzie z przewagi ilościowej jednego pierwiastka nad innymi. Zarazy i febry mają powstawać dzięki ilości nadmiernej siarki w organizmie, porażenia i melancholia zawdzięczają sw^re powitanie żywemu srebru, biegunka i puchlina w^?o-dna pochodzą od przewyżki soli; zadaniem sztuki lekarskiej

‘) 'Pak np. G. E. Rindfleisch: Aerztliche Philosophie. Iłektorats-rede. Wiirzburg 1888, str. 8, oraz Lotze w artykule: Leben, Lebenskraft — w R. Wagnera: Handworterbuch der Physiologie. 1812, Bd I, str. 14, 18, 19.

^a) latrochemikami zwiemy niektórych uczonych z XVI i XVII wieku, którzy chemię poczytywali tylko za naukę pomocniczą sztuki lekarskiej

http://rcin.org.pl