page0479

471

Rudolf

stałości charakteru, spowodowała wr. 1257 najprzód kantony Uri, Szwyz i Un-terwałden, iż go obrały protektorem, a później ludność Strasburgu i Zurychu mianowała go naczelnym wodzem swej siły zbrojnej; zaszczyty te wplątały go w krwawe walki z biskupem strasburgskim i z Ludolfem Regensberg, które jednak zwycięzko ukończył. W r. 1273 prowadząc wojnę z Bazyleą, oblegał właśnie to miasto, gdy mu nocną porą Fryderyk, burgrabia norymbergski, przywiózł wiadomość o jego wyborze na cesarza niemieckiego, na śejrnie elekcyjnym w Frankfurcie. Miasto Razylea niebawem się poddało; Rudolf zaś udał się do Akwisgranu, gdzie był koronowany. Chcąc sobie zapewnić silne stanowisko w obec swych przeciwników Alfonsa kastylijskiego i Ottokara czeskiego, zjednał sobie przychylność papieża Grzegorza X i pozyskał za stronników księcia palatyna Ludwika i Alberta księcia saskiego, oddając im córki swe w małżeństwo. Potem energicznie wystąpił przeciw Ottokarowi i Henrykowu księciu bawarskiemu, uchylającym się, mimo ponawianego wezwania, od złoże-ma hołdu; wkroczywszy niespodzianie do Bawaryi, pokonał najprzód Henryka, później zająwszy Austryją i Wiedeń, Ottokara do upokorzenia się zniewolił. W następstwie zawartego pokoju w r. 1276, Ottokar zmuszony został ustąpić Austryi, Styryi, Karyntyi i Krainy i uznać Rudolfa cesarzem; natomiast przyznano mu lenne dziedzictwo Czech i Morawii. Ale Ottokar j iz w r. 1277 zerwał pokój i poległ w bitwie na polu Marchfeld w r. 1278. Z krajów należących niegdyś do Ottokara, Rudolf pozostawił synowi jego Wacławowi Czechy i Morawiją, ą objąwszy za zezwoleniem elektorów na dziedziczną własność domu habsburgskiego Austryję, Styryję i Krainę, oddał ziemie te jako lenność swemu synowi Albrechtowi; Karyntyję otrzymał Meinhard, hrabia Tyrolu. Od przeciwnika swego współubiegającego się o władzę cesarską, Alfonsa X, króla Kastylii, został Rudolf oswobodzony za pośrednictwem pap»eźa, który wdzięczny cesarzowi za jego uległość, zmusił Alfonsa zagrożeniem klątwy do zrzeczenia się pretensyj do korony niemieckiej. Odtęd Rudolf z nadzwyczajną gorliwością , zajmował się ustaleniem porządku w sprawach i stosunkach państwa Niemieckiego, rozprzeżonych do wysokiego stopnia w czasie bezkrólewia. Z jednej strony usiłował wznieść władze cesarską do większej potęgi; z drugiej utrwalając pokój w kraju i uśmierzając bezprawia, popierał rozwój handlu, przemysłu, oświaty moralnej i umysłowego wykształcenia. Szwabiją, nad którą sam objąt rządy, ustanowił niezależnem państwem związku. Pięciokrotnie ogłaszał nakazy ogólnego pokoju w kraju; wytępił zamki rycerstwa trudniącego się rozbojami, w Turyngii same., zburzono 66 takich przybytków; podróżował po całem państwie, rozstrząsając spory między książętami i ludem, tak iż go nazywano prawem chodzacem. Zatwierdził przywileje elektorów i nic nie przedsiębrał ważniejszego bez ich zezwolenia. Przy tej troskliwości o wewnętrzne sprawy i pomyślność Niemiec, nie zaniedbał Rudolf strzedz spraw państwa na zewnątrz. Hrabiego Sabaudyi, który sobie przywłaszczył w Szwajcaryi kilka lenności należących do związku niemieckiego, zniewolił z bronią w ręku do zwrócenia takowych: Ottona, hrabię Wyższej Burgundyi, uchylającego się od obowiązków lennych, w nadziei poparcia ze strony Francyi, zmusił do uległości. Zaburzenia w Czechach, gdzie Otto, margrabia brandeburgski, więził powierzonego swej opiece nieletniego króła Wacława, chcąc sam objąć władzę królewską, uśmierzył oswobodzeniem króla czeskiego i małżeństwem tegoż ze swą córką. Zamiar jego zagarnienia po śmierci Wacława królestwa Czeskiego na własność i przyłączenia Węgier, nie przyszedł do skutku; również nie-zdolał przeprowadzić ulubionego planu, wyboru syna swego Albrechta, na kró-