page0804

796

Saint-Brieuc — Saint-Cyr

nocnego (cóte du Nord) i okręgu (36y₂ mil kw. i 180,000 ludności), w Bretanii, położone nad rzeką Gouet w pobliżu jej ujścia, tworzącego mały port pod wsią Legue-de-Saint-Brieuc, liczy 12,000 mieszkańców, jest rezydencyją biskupa, prefekta, trybunału handlowego i t. d.; posiada kościół katedralny, szkołę wyższą, szkołę żeglugi, rzemieślniczą i seminaryjum. Ludność zatrudnia się wyrobami sukna, płótna, wełny i papieru, jako też wybornej musztardy. Żeglarze tameczni udają się na rybołówstwo pod Nową Fundlandyję i uzbrajają statki na połów wielorybów w oceanie Południowym; biorą także znaczny udział w handlu za-antylskim.

Saint-Cloud, miasteczko francuzkie liczące 4,000 ludności, z pałacem i zwierzyńcem, dziś cesarską własnością, położone na wyżynie, nad lewym brzegiem Sekwany, o dwie mile na wschód od Paryża odległe. Początki tego miasta sięgają dawno ubiegłych wieków; w r. 1358 spalone przez Anglików, w r. 1411 ponownie przez stronników możnej rodziny Armagnac uległo tejże klęsce. W r. 1589 Henryk III został tu zamordowany przez Jakóba Clement. W nowszych czasach zamek Saint-Cloud stał się historycznie pamiętnym przez 18 Brumaire (10 Listopada, r. 1799), który postawił jen. Bonaparte u steru rządu Francy i.    Zamek ten zbudowany w XVI wieku przez Hieronima de

Gondy, bogatego kapitalistę, w r. 1658 nabyty przez Ludwika XIV, został ofiarowany przez tegoż bratu księciu Orleańskiemu, który go kazał rozprzestrzenić przez budowniczego Mansarda. Założenie zaś zwierzyńca polecone było słynnemu ze swej sztuki Lenótre i zwierzyniec ten uchodzi za jego arcydzieło. Wspaniała ta rezydencyją letnia pozostała własnością rodziny Orleans aż do r. 1782; w tym czasie Luowk XVI nabył ją dla Maryi Antoniny. Młoda królowa wielkie miała upodobanie w tej posiadłości, przedsięwzięła tam znaczne budowle, zwiedzała często zamek i przepędziła w nim z królem dwa ostatnie lata jego panowania. Podczas rewolucyi zamek był wynajęty oberżyście; pod rządami dyrektorów^ przeznaczono go na posiedzenia dwóch ciał rady państwa. Napoleon szczególnie polubił zamek Samt-Cloud, gdzie położył podstawy swej najwyższej władzy; wyznaczył wielkie summy na dogodne, wytworne je go urządzenie i przyozdobienie. Jako cesarz tu częściej się zajmował sprawami państwa niż w Paryżu. W latach 1814 i 1815 Schwarzenberg i Bliicher zajęli zamek na główną kwaterę. Karol X przebywał tam w czasie, gdy wybuchła rewolucyja r. 1830; tam także podpisał nieszczęsne rozporządzenia, które ją spowodowały. Przez czas monarchii lipcowej zamek był rezydencyją letnią królewskiej rodziny. Obecnie należy także do dóbr koronnych.

Saint-Cyr, wieś w wielkim zwierzyńcu wersalskim, znana głównie przez instytut panieński Maison dc Saint- Cf/r, założony przez Ludwika XIV w roku 1686 na prośbę pani Maintenon, w celu wychowania 250 panien szlacheckiego rodu. Plan do budynku dostarczył Mansard. Pani Maintenon zajmowała się zakładem tym troskliwą opieką, a po śmierci Ludwika XIV' obrała w nim pomieszkanie. W r. 1793 zamieniono zakład panieński na szpital wojskowy, a w r. 1806, Napoleon przeniósł szkołę wojenną z Fontainebleau do Saint-Cyr. Uczniowie bywają tu przypuszczani w 16 wieku do 20 lat po ścisłym egzaminie; liczba ich w^rynosi około 300. Każdy z wychowańców płaci 1000 fr. na koszta utrzymania z dodatkiem na ubranie i inne potrzeby. Szkoła ta kształci oficerów do służby w piechocie, w kawaleryi, w jeneralnym sztabie i w marynarce. Uczniowie występują z tej szkoły w stopniu podoficerów.