page0807

799

Saint-Dizier — Saint-Eyremont

warsztaty okrętowe, fabryki kartonu, blachy i żelaza. Główne zatrudnienie mieszkańców stanowi handel zbożem, towarami żelaznemi, drzewem, sprzedaż nowo zbudowanych statków i ożywiona żegluga .W Wiekach Średnich miejsce to nazywało się Sti-Desiderii, dla tego że podług podania apostoł i biskup Dezyderyjusz z Langres, zamordowany przez Wandalów, miał tu być pochowany. Twierdza dziś zupełnie zaniedbana, dawniej bardzo silna, była w roku 1544 przez Hiszpanów i Anglików przez długi czas oblężoną. W nowszej historyi wojennej, Saint-Dizier zasługuje na wspomnienie jako widownia krwawych potyczek, stoczonych miedzy [Francuzami i wojskami sprzymierzonych w r. 1814.

Saint-Elme (Ida), zalotna autorka francuzka, znana także pod imieniem Contemporaine, właściwie nazywała się Elselina Vanayl de Jongh, ur. roku 1778. Jako autorka wystąpiła najprzód w czasopiśmie Mercure, gdzie umieszczono jej historyczne anegdoty, i wspomnienia z czasów rewolucyi i późniejszych zmieniających się rządów. Urywki te następnie przerobione, stanowiły osnowę obszernego dzieła Memoires diunę Contemporaine, ou sounenirs diunę femme sur les pi incipaucc personnages de la Republiąue, du Consulat, del?Empire et de la Restauralion (8 tomów, Paryż, r. 1827). Żyjąc w najściślejszych stosunkach z wielu jenerałami i marszałkami Napoleońskimi, miała sposobność poznać z bliska znaczną liczbę sławnych ludzi z czasów rzeczypospolńej, cesarstwa i przywróconych rządów kiolewskich; jednakże pamiętniki te nie są dokładne, a w części zupełnie zmyślone. Te same wady znajdują się w późniejszych Fragments et episodes contemporains (Marsylia, r. 1828). Inne jej prace są La Contemporaine en Egypte, Mes dernieres indiscretions i t. d. Od rewolucyi lipcowej osiadłszy w Londynie, w toku 1839 grożąc wydaniem na widok publiczny listów kompromitujących , wyw^rołała wielkie oburzenie legitymistów przeciw rodzinie Orleańskiej . Umarła w roku 1854 w szpitalu Urszulinek w Bruxelli.

Saint-Etienne, największe i najludniejsze miasto w departamencie francu-zkim Loire, główne miasto okręgu, położone nad rzeką Furand w^r odległości 7 mil na południo-zachód od Lyonu, połączone z tymże koleją żelazną, jest środkowym punktem składowym okolicy najwięcej w węgiel kamienny obfitującej i należy do znaczniejszych miast fabrycznych Francyi. Ludność jego w roku 1801 wynosząca 16,000, wzrosła do roku 1851 do 56,000. Saint-Etienne posiada wielką fabrykę broni, zatrudniającą 1000 osób; prócz tego liczne rękodzielnie wyrobów żelaznych i stalowych, jako też zakłady budowli machin parowych. Nadto w największym rozwoju znajdują się tamtejsze far-biernie, garbarnie, rękodzielnie bawełny, jedwabiu i aksamitu, utrzymujące około 30,000 osób w mieście i za miastem i dostarczające rocznie towarów za przeszło 40 milijonów franków. Ogólna wartość płodów przemysłu, stanowiącego wraz z wyzyskiwaniem pokładów' węgla kamiennego, podstawę bardzo rozległego i ożywionego, kolejami żelaznemi ułatwionego handlu, wynosi rocznie 800 do 900 milijonów franków. Ulice są ponure i nieregularnie zabudowane, nowsza tylko część miasta odznacza się prostemi, szerokiemi ulicami, obszernemi placami i okazałemi gmachami. Saint-Etienne jest siedliskiem trybunału handlowego, rady rzemieślniczej, posiada szkołę górniczą, zakład głuchoniemych, publiczną bibliotekę i muzeum w wielkim gmachu ratuszowym, teatr i t. d.

Saint-Evremont (Karol Margotelle de St.-Denis, hrabia Ethalan, de) utalentowany autor i poeta francuzki, urodził się roku 1613. Początkowe wy-