page0819

811

Saint-Rene-Taillandier — Saint-Simon

wielą dziełami, z tych znaczniejsze: 1) Scott Erigene et la philosophie scola-stiąues: 2) Bistoire de la jeune Allemagne^ 3) Ltudes sur la remlution en Allemagne; 4) Allemagne et Russie, etudes historique et htteraires; 5) Le poete du Caucase ou la nie et les oeucres de Michel Lermontow (1856); 6) Histoirc et philosophie religieuse (1860); 7) Litterature etrangeres, ecrivains et poetes modernes; 8) Lettres inedites de Sismondi; 9) Maurice de Saxe (1865, tomów 2).~ Od r. 1843 jest spółpracownikiem czasopisma Revue de deux-mondes, w którem zamieścił wiele zajmujących prac z zakresu historyi i biblijografii, dotyczących Niemiec i krajów północnych.

Saint-Simon (Ludwik Rouvroy, książę), słynny przez swe pamiętniki dotyczące rządów i dworu Ludwika XIV i jego następcy, urodził się r. 1675. W domu rodzicielskim otrzymał staranne wychowanie; zajmował się w młodości z szczególnem upodobaniem nauką historyi francuzkiej. Później wstąpiwszy do służby wojskowej, odznaczył się pod dowództwem marszałka Luxem-bourg w bitwach pod Fleurus i Neerwinden. Gdy jednak dla niezależności charakteru nie umiał sobie zjednać względów Ludwika XIV, opuścił zawód wojenny, i oddał się swej skłonności czynienia spostrzeżeń, zbierania uwag nad osobami i wypadkami, zastanawiając się nad wszystkiem z bystrością krytyka. Przykładny w pożyciu domowem, sprzyjający zasadom .Jansenizmu, arystokrata z przekonania i z usposobienia, w ostatnich latach panowania Ludwika XIV był zaciętym nieprzyjacielem pani Maintenon i uprawnionych książąt; dla tego popierał pretensyje księcia Orleańskiego do regercyi jeszcze za życia króla. Po objęciu regencyi przez księcia Orleanu, Saint-Simon zasiadał w' radzie regencyjnej, przyczynił się do upokorzenia uprawnionych książąt, lecz wstrzymywał ministra Dubois od pognębienia parlamentu i był przeciwny operacyjom finansowym Law a. Po zawarciu pokoju z Hiszpanią wysłany do Madrytu doprowadził małżeństwo młodego Ludwika XV z infantką i otrzymał tytuł Granda hiszpańskiego. Ze śmiercią regenta stracił swój wpływ u dwrnru i usunął się na swe dobra Laferte. Tutaj dokończył swe dzieło; umarł r. 1755. Pamiętniki pozostawione przez niego obejmują przeciąg czasu 30 lat; kończą się z regencyją i słusznie uw^razane są jako ważne źródło historyczne tego okresu. Saint-Simon sumiennie odsłania tajne pobudki działań i wypadków i dworskie intrygi; z oburzeniem kreśli obłudę, słebosć i nik-czemność charakterów. Styl jego często zaniedbany, surowy i niepoprawny jest przy tern oryginalnym, trafnym, przekonywającym. Po jego śmierci dwór zajął jego rękopisma i złożył takowe w archiwum państwa. Od roku 1784—1818 ogłaszano z nich pojedyncze ustępy. Soulavie przysposobił niedokładne wydanie (13 t., Strasburg, r. 1791). Ludwik XVIII dopiero polecił zwrocie rodzinie Saint-Simon rękopism oryginalny, a w następstwie wyszło na widok publiczny zupełne wydanie pamiętników, pod tytułem: Memoires complefs et authentiques du duc de Saint - Simon sur le ślecie de Louis XIV et la regence etc. (dwadzieścia tomów, 1829—1830 roku, Paryż).

Saint-Simon (Henryk Jan Wiktor, margrabia), generał francuzki, urodzony w 1788 r., pochodził z młodszej linii tej słynnej rodziny. Obrawszy zawód wojskowy, odbył kampaniją hiszpańską pod marszałkiem Ney i tu świetnie odznaczył się w wojnie w Katalonii. Po upadku Napoleona, służył sprawie Bourbonów. W r. 1830 został parem Francyi i księciem. Mianowany ambasadorem przy dworze portugalskim, a następnie ministrem pełnomocnym przy dworze duńskim, godność tę piastował przez lat dziesięć. Odwołany z tego