page0811

803

Saint-Just — Saint-Louis

się z Robespierre’m i za tegoż wpływem został wybrany w r. 1792 z departamentu Aisne członkiem zgromadzenia narodowego. Przy pierwszem wystąpieniu wybuchnął z całą nienawiścią przeciw władzy królewskiej i głosował za śmiercią Ludwika XVI, bez zwłoki i odwołania. Jako członek zgromadzenia okazywał wiele czynności, umiejętności politycznych i trafnego poglądu na położenie rzeczy. Był przeciwnym nieumiarkowanemu puszczaniu w obieg assygnacyj i oświadczył się za skoncetrowaniein władz rządowych W przestrachu, w powszechnej zgrozie, widział jedyny środek ocalenia rzeczypospoli-tej. Z tego to powodu podał wniosek w Styczniu r. 1793, aby władze wojskowe uległy dozorowi i zwierzchnictwu deputowanych konwencyi; z tej samej przyczyny żądał w Maju tegoż roku ograniczenia zarządów' departamentalnych. Równie skłonny do zawiści jak Robespierre, zazdrosny na wszystkich odznaczających się wziętością i zdolnościami, wiele się przyczynił do upadku Zyron-dystów. Jako członek komitetu dobra publicznego udał się wraz z Lebas’em nad Ren, gdzie dozorował działania wojenne, i na czele tak zwanej kommissyi ludowej przerzedzał ludność, oddając wielką jej liczbę na pastwę gillotyny. Z powrotem do Paryża jeszcze więcej zbliżył się do Robespierre’a, którego o w^riele przywyższnł śmiałością, i zachęcał go do przygnębienia stronnictw* Dantona. Po przeprowadzeniu kilku straszliwych uchwał, udał się w Kwietniu 1791 r. do armii północnej; lecz już w Lipcu tegoż roku przybył do Paryża, wezwany przez Robespierre’a, celem popierania go w ostatniej stanowczej walce z przeciwnikami. Samt-Just i Couthon skutkiem ścisłych stosunków z Robespierr’em posiadali wówczas największy wpływ i znaczenie między członkami konwencyi, dla tego też krótkie panowanie tych trzech ludzi nazywano tryumwiratem. Robespierre rozpocząwszy na posiedzeniu 8 Termidora pierwsze kroki nieprzyjacielskie, przysposobił zapomocą Jakobinów' zbrojne powstanie przeciw konwencyi, a Saint-Just wystąpił dnia 9 Termidora z mo-wą usprawiedliwiająca Robespierre’a, i potępiającą jego przeciw-ników. Lecz Tallien i Billaud-Varenne nie dozwolili mu skończyć, a zgromadzenie ośmielone zadekretowało wśród burzliwego zamieszaniu, uwięzienie Robespierre’a z jego stronnikami. Saint-Just dzielił los swych przyjaciół i razem z nimi wstąpił na rusztowanie dnia 28 Lipca 1791 roku. Saint-Just pomimo swego okrucieństwa, wynikającego ze zbytniej gorliwości dla żle zrozumianych zasad republikańskich, gardził odrażającym pozorem cynizmu innych ówczesnych mężów rewolucyjnych; równie jak Robespierre był wytwornym w ubraniu i w sposobie obejścia.

Saint-Lambert (Karol Franciszek, margrabia), filozof ateistyczny i poeta, ur. 1716 r., odebrał wychowanie w kollegium jezuickiem w Pont-a-Moussos, wcześnie wstąpił do służby wojskowej, w 1718 r. przybył na dwór króla Stanisława Leszczyńskiego, później przebywał w Paryżu. W r. 1770 mianowany był członkiem akademii francuzkiej; umarł roku 1803. Zył on przez 10 lat w najściślejszych stosunkach z parną d’ Houdetot, znaną z Confessions Rousseau. Najwięcej rozpowszechnione z jego prac poetycznych są Saisons. W późniejszych latach dopiero wystąpił jako autor filozoficzny, a w tym rodzaju z dzieł jego najwięcej miało w owym czasie powodzenia Cafeeh sme uni-ttersel. ou les prmcipes des moeurs chez tmites /es nations (3 tomy; Paryż, 1798). Oeiiwes philosophiques wydane zostały w pięciu tomach (w Paryżu, 1800).

Saint-Louis, największe i najważniejsze miasto handlowe i fabryczne stanu północno-amerykańskiego Missouri, środkowy punkt kommunikacyi żyzne;