scandjvutmp10e01

261

dzie ludzini ua świecie, pomimo że lud ten żyje w tern samym klimacie co piękne Georgianki.

Kobiety Kamczackie noszą zwykle w swych płciowych, gołych częściach, pewien rodzaj obłogi z kory brzozowćj, i temu to może zwyczajowi winny swoję szeroką pochwę (1). Niechętnie pozwalają swych zon mężowie w tych krajach. Dopiero po długich korowodach i oporze poddają się zony mężom i niby przemocy tylko ulegają. Zwyczaj ten pospolity jest na wyspach Ku rylskich i pomiędzy Grenlaudczykami; naśladują oni ukradkowe rozkosze Lacedemoń-czyków. Zdaje się jakoby oporem potrzeba było budzić miłość w krajach lodowatych; i w rzeczy samej, przykry częstokroć dla matki i rodzącego się dziecięcia, zabójczy klimat tych okolic, nie może zachęcać do zbliżeń miłosnych.

Pomiędzy temi to skarłowaciałemi od wielkich mrozów ludam i biegunowemi, jako to: Lapończykami, Samojedami, Jukagrami, Czu -kczami, Koryjakami, Jakutami i t. p., spostrzegano w kobietach wielką skłonność do spazmodycznych słabości (2). Bardzo rzadko Laponki podlegają regularnym swej płci chorobom, co także powiedział niegdyś Hipokrates o owoczesnych niewiastach scytyjskich: kobićty Sainojedów miewają ją, nawet bardzo wcześnie, ale nieznaczną. Brodawki ich piersi są bardzo czarne; najmniejsze niespodz ie-wane dotknięcie się ich ciała, nagły choć slaby szelest, np. liścia, wstrząsa system nerwowy Laponek, Timguzek. Buratek, Jakutek, Kaiuczadalek i ludów w ogólności zamieszkałych nad brzegami Ody i Jenissei (3). Często użyć trzeba odrażliwej woni przypalonych części zwierzęcych, jak np. włosów, rogu i t. p., dla orzeźwienia tych czuło-nerwowych istot. Z tćj to słabowitej konstytucyi ciała wynika ich skłonność do uwierzenia czarom, zabobonom, marom i t. p. Dla tego wszystkie podobne przywidzenia są między temi lu • darni nader powszechne, szczególniej u płci żeńskićj, z czego po -wstają różue niedorzeczne gusła, z któremi się nawet łączą częstokroć przekonania religijne. Ostre mrozy, brak dostatniego pożywię-

(U Steller, Betehreib. von Kumttchatka, «tr. 97.

(ł) Piemont, Aret. Zoo/., 1.1, »tr. 97.

(3) Pellai Yoyugepaitim. et Chret. Gott. Heyne. Dittert. dam ht Comment. de Got• ting_t 1778 i 79 tom I.